Dzisiaj, kiedy kwestie ekologiczne stają się coraz bardziej palącym problemem nie tylko w biznesie, wiele branż dąży do zmniejszenia swojego wpływu na środowisko. Branża magazynowa nie jest wyjątkiem. Pytanie, czy magazyn może być prawdziwie zielony i przyjazny środowisku, staje się coraz bardziej istotne. Odpowiedź brzmi: tak, jak najbardziej tak.
Ekoświadomość
Zdaniem Waldemara Witczaka, Dyrektora Regionalnego, SEGRO, popularność rozwiązań ekologicznych w magazynach łączy się z rosnącą świadomością w tym obszarze. Klienci oczekują, że magazyny spełnią określone wymogi i coraz częściej pytają o rozwiązania neutralizujące wpływ inwestycji na środowisko naturalne. To efekt nie tylko trendów, ale również polityki klimatycznej, której celem jest osiągnięcie zeroemisyjności gospodarki europejskiej do roku 2050. – Wiele przedsiębiorstw aktywnie dąży do zminimalizowania wpływu swojej działalności na środowisko poprzez wykorzystanie energii odnawialnej, efektywne zarządzanie odpadami czy też wdrażanie nowoczesnych technologii. Warto zwrócić uwagę na fakt, że sektor magazynowy ma ogromny wpływ na globalną gospodarkę. Z kolei logistyka przekłada się na łańcuchy dostaw kluczowe dla każdej branży. Oba te obszary stanowią bardzo istotne elementy zrównoważonego biznesu – mówi Waldemar Witczak.
Ekomagazyn to obiekt właściwie zaprojektowany, z możliwie najmniejszym naruszeniem ekosystemu. Ciepły zimą i chłodny latem, dzięki właściwej orientacji budynku względem stron świata, uwzględniający kierunek i siłę wiatru, w którym stosujemy liczne rozwiązania w obszarze samej konstrukcji, takie jak prefabrykacja, optymalizacja grubości izolacji termicznej, jasne membrany dachowe, jak i liczne „smart” rozwiązania z dziedziny instalacji sanitarnych i elektrycznych.
W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost świadomości ekologicznej w branży magazynowej. Niestety wciąż widzimy, że „eko” dla niektórych firm to jedynie trend, wymóg działu marketingu, potrzeba chwili, a to prosta droga do greenwashingu.
Zdaniem Marcina Czerniewskiego, Development Managera, Prologis, ekomagazyn to pojęcie bardzo ogólne i samo w sobie zostawia duże pole do interpretacji. Niestety wciąż widzimy, że „eko” dla niektórych firm to jedynie trend, wymóg działu marketingu, potrzeba chwili, a to prosta droga do greenwashingu. Ważna są tutaj fakty i rzetelne informowanie o podjętych działaniach. Dlatego cieszy nas obowiązek raportowania wprowadzony przez Unię Europejską Dyrektywą CSRD. Prologis swoje raporty publikuje od 2006 r. Cieszę się, że pozostali gracze także będą raportowali swoje działania w tym zakresie.
– Standardem w ekomagazynach będą wszystkie rozwiązania ograniczające ślad węglowy. Pamiętajmy, że, zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego z 2021, do 2030 r. mamy ograniczyć go o 55%. Jak mamy to zrobić, skoro nie mamy wiedzy bazowej? To co powinniśmy zrobić już teraz to musimy wszyscy zacząć go liczyć. I to natychmiast, nawet w sposób niedoskonały, ale należy liczyć i mierzyć. Nie można zmniejszać czegoś, jeżeli nie wiemy, jakie są obecne podstawy, bez baz danych i porównań. Musimy wiedzieć, jaki jest ślad wbudowany (A1-A5), czyli embodied carbon, pochodzący z materiałów, transportu i samej budowy. Ważne, skąd pochodzi cement, skąd jest transportowany beton, jakim sprzętem, a także jak do pracy dojeżdżają setki murarzy czy inżynierów. Należy liczyć ślad operacyjny, czyli zwłaszcza B6, operational carbon – to tu źle dobrana izolacja ścian czy mało efektywny system ogrzewania potrafią diametralnie zmienić wynik – wyjaśnia Marcin Czerniewski. Dodaje jednocześnie, że wszystkie proekologiczne, zrównoważone rozwiązania muszą być ze sobą kompatybilne i tworzyć jedną spójną całość. Ważne, by były jednocześnie praktyczne, efektywne, ekonomiczne, a przede wszystkim były pasywne lub wywierały minimalny wpływ na środowisko. – Oświetlenie LED, fotowoltaika, pompy ciepła, zwiększona izolacyjność, odpowiednie ulokowanie biurowca, czy szybciej zamykające się bramy dokowe – wybór rozwiązań jest ogromny – kończy Marcin Czerniewski.
W opinii Magdaleny Twarowskiej, Head of Commercial, Logicenters, choć inwestycje w ekologiczne rozwiązania mogą początkowo wymagać większego zaangażowania finansowego, przynoszą znaczące oszczędności w dłuższej perspektywie czasowej, zarówno dla właścicieli nieruchomości, jak i dla naszych najemców. – Pewne jest również to, że poprzez inwestycje w nowoczesne i ekologiczne rozwiązania sektor nieruchomości magazynowych może się przyczynić do kształtowania zrównoważonej przyszłości, gdzie oszczędności generowane dzięki innowacyjnym technologiom staną się powszechne, a troska o środowisko naturalne będzie priorytetem – dodaje Magdalena Twarowska. Jej zdaniem branża magazynowa powinna skoncentrować się na dwóch kluczowych obszarach. Są nimi: efektywność energetyczna oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. – Między innymi z tego powodu w Logicenters stosujemy panele fotowoltaiczne i pompy ciepła, które pozwalają nam uzyskiwać doskonałe wyniki w redukcji operacyjnego śladu węglowego. Dokonujemy również analizy emisyjności materiałów budowlanych, aby przyjazne środowisku rozwiązania stosować już na etapie budowy. W praktyce oznacza to m.in. zastępowanie stalowych elementów konstrukcji drewnianymi, co z powodzeniem stosujemy w Skandynawii – uzupełnia Magdalena Twarowska.
Rozwiązania ekologiczne mogą początkowo zwiększyć koszty budowy, ponieważ często wymagają nowoczesnych technologii i materiałów o wyższej jakości, które są droższe. Jednakże długoterminowo mogą przynieść oszczędności, ponieważ obiekty z ekologicznymi rozwiązaniami są bardziej energooszczędne i mają niższe koszty eksploatacji.
Opłacalne inwestycje
Eksperci zgodnie podkreślają, że rozwiązania ekologiczne mogą początkowo zwiększyć koszty budowy, ponieważ często wymagają nowoczesnych technologii i materiałów o wyższej jakości, które są droższe. Jednakże długoterminowo mogą przynieść oszczędności, ponieważ obiekty z ekologicznymi rozwiązaniami są bardziej energooszczędne i mają niższe koszty eksploatacji. Dodatkowo, obiekty ekologiczne często przyciągają większą liczbę najemców, zwiększając rentowność inwestycji. Warto również zauważyć, że obecnie istnieją różne programy i zachęty finansowe, które mogą pomóc w pokryciu dodatkowych kosztów budowy ekologicznych obiektów. – Ekologiczne rozwiązania są swoistą inwestycją: z jednej strony w perspektywie czasu jesteśmy w stanie odnotować oszczędności, z drugiej – zarówno na etapie budowy, jak i użytkowania dążymy do minimalizowania wpływu na środowisko naturalne. Oczywiście tego wpływu nie da się uniknąć całkowicie, ale dzięki proekologicznym rozwiązaniom można go neutralizować – wyjaśnia Waldemar Witczak.
Wymowny przykład podaje Marcin Czerniewski. – Jeszcze kilka lat temu z niedowierzaniem wpisywaliśmy do specyfikacji naszej standardowej hali oświetlenie LED-owe z czujkami ruchu i czujkami światła dziennego. Wiedzieliśmy, że to dodatkowe koszty (około 10 euro/m2) i możliwy spadek atrakcyjności naszej oferty, gdy w negocjacjach każdy cent miał znaczenie. Wiedzieliśmy jednak też, że to rozwiązanie przełoży się na obniżenie kosztów zużycia prądu o 70%. Wierzyliśmy w mądre decyzje naszych partnerów. Nie zawiedliśmy się. Doprowadzamy do sytuacji, w których ekologia staje się opłacalna. Taka sama droga będzie czekać inne rozwiązania – mówi M. Czerniewski. Jego zdaniem wśród firm świadomość znaczenia kwestii środowiskowych jest bardzo duża. Tutaj potrzebne jest dostosowanie obowiązującego prawa, zwłaszcza energetycznego, do aktualnych wyzwań, potrzeb i możliwości.
Jednym z głównych kroków w kierunku bardziej ekologicznych magazynów jest zwiększanie efektywności energetycznej.
Z kolei Christophe Brzezinski, Head of Technical Development, GLP, opowiada o repertuarze rozwiązań ekobudownictwa magazynowego na przykładzie budynków GLP w Polsce. Są to m.in. smart metering, przygotowanie konstrukcji budynków pod montaż paneli fotowoltaicznych, oświetlenie LED i zastosowanie systemu DALI do sterowania oświetleniem czy zwiększona liczba świetlików w suficie. – Z perspektywy doboru materiałów i technologii budowlanych stawiamy np. optymalizację zużycia elementów stalowych czy dbałość o izolację ścian i dachów. Z kolei w otoczeniu budynków warto wspomnieć o ładowarkach dla pojazdów elektrycznych, zieleni na terenie centrów logistycznych czy wprowadzeniu infrastruktury zachęcającej do korzystania z rowerów, np. zadaszonych stojaków. Wraz z upowszechnianiem się technologii cena ich wdrożenia najczęściej spada, a więc ekologiczny magazyn nie jest dzisiaj inwestycją poza zasięgiem użytkowników. Wybór budynku nieco bardziej zaawansowanego – zbudowanego i zarządzanego w duchu ESG – to z dużym prawdopodobieństwem uniknięcie kolejnych wydatków w przyszłości – uzupełnia Christophe Brzezinski.
Ten wątek dyskusji trafnie puentuje Adam Zamelczyk, Zastępca Dyrektora Sprzedaży, WPIP. – Koszt budowy obiektu magazynowego, gdzie uwzględnione zostały ekologiczne rozwiązania, jest oczywiście wyższy niż tego, który ich nie posiada. W związku z tym rosną także stawki czynszu. Jednak ich zastosowanie wpływa z kolei na zmniejszenie opłat eksploatacyjnych. Summa summarum – budowa ekologicznych magazynów ma swoje ekonomiczne uzasadnienie – kończy Adam Zamelczyk.
Certyfikowane budynki
W raporcie „Zrównoważone certyfikowane budynki 2023”, opracowanym przez Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC czytamy, że pomimo nieprzewidywalnych czynników zewnętrznych, takich jak wojna w Ukrainie, nowych certyfikacji na polskim rynku przybywa w stabilnym tempie. Raport jest analizą rocznych zmian na rynku zrównoważonych obiektów, certyfikowanych w systemach obecnych w Polsce: BREEAM, DGNB, GBS, HQE, LEED, WELL i Zielony Dom. Obejmuje dane rynkowe z okresu marzec 2022 r. – marzec 2023 r.
W analizowanym okresie zaobserwowano kontynuację dynamicznej certyfikacji powierzchni magazynowych. O ile rok wcześniej zwiększyła się o 4 mln m2, to obecnie zanotowała przyrost o prawie 6 mln m2. Tym samym branża ta pod względem przyrostu zdeklasowała budynki biurowe, dotychczasowego lidera powierzchni certyfikowanej.
Eksperci PLGBC zaobserwowali także stały wzrost liczby budynków certyfikowanych w więcej niż jednym systemie certyfikacji wielokryterialnej. Najczęściej jest to mariaż BREEAM lub LEED z WELL, jednak zdarzają się również inne połączenia. Zdaniem Alicji Kuczery, Dyrektorki Zarządzającej, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC certyfikacja wielokryterialna, choć obejmuje jedynie część całego zasobu budowlanego w Polsce, jest doskonałym barometrem rozwoju zrównoważonego budownictwa. I dobrą informacją jest to, że sukcesywnie, rok po roku przybywa certyfikowanej powierzchni, która obejmuje coraz bardziej różnorodne typy budynków. – Szczególnie spektakularny jest wzrost certyfikowanej powierzchni magazynowej – podsumowuje Alicja Kuczera.
Ekorozwiązania
Na rynku bez problemu znajdziemy wiele przykładów proekologicznych rozwiązań w konkretnych projektach, np. WPIP było m.in. odpowiedzialne za montaż 1072 modułów fotowoltaicznych na dachu hali magazynowej w centrum logistycznym MLP Poznań West. Powierzchnia obiektu wynosi 8,5 tys. m2. Jest on wyposażony w szereg nowoczesnych systemów, które optymalizują pracę magazynu z funkcją mroźni. – Zainstalowaliśmy tu wiele elementów ograniczających zużycie energii m.in. inteligentne sterowanie oświetleniem, energooszczędne systemy HVAC oraz systemy monitorowania mediów. Budynek uzyskał certyfikat BREEAM na poziomie Very Good. Kolejny przykład to centralny magazyn logistyczny Schiessl Polska w Środzie Wielkopolskiej. Na terenie obiektu działa m.in. instalacja fotowoltaiczna o mocy 49,14 kWp. Pozwala to na roczne zmniejszenie emisji CO2 o 42 t. Dzięki wymianie urządzeń HVAC-R, została zmniejszona konsumpcja energii – wyjaśnia Adam Zamelczyk.
Marcin Czerniewski podkreśla natomiast, że w ciągu najbliższych kilku czy kilkunastu miesięcy Prologis zamierza wyposażyć w LED 100% swojego portfolio. – Magazyny wyposażamy w instalacje ograniczające zużycie mediów oraz inteligentne systemy opomiarowania. Przykładem jest m.in. Prologis Park Wrocław V, w którym zainstalowany jest zaawansowany system kontroli temperatury on-line (z trzema czujnikami na różnych wysokościach na każdy tysiąc metrów kwadratowych), który rozszerza funkcje znane z systemu smart meteringu do zdalnego odczytywania mediów. We Wrocławiu kolektory słoneczne grzeją wodę, która jest wykorzystywana w częściach biurowych parków, a tereny zewnętrzne zasilamy m.in. hybrydowymi latarniami wykorzystującymi panele słoneczne i siłę wiatru. Montujemy hybrydowe systemy ogrzewania hal (gaz do +5°C, pompy ciepła >5C), co zapewnia nie tylko bezpieczeństwo energetyczne, a także ekonomiczne użytkowanie obiektu. Stosujemy grubsze izolacje hal, co przekłada się na oszczędności kosztów ogrzewania o 20% – opisuje szczegóły Marcin Czerniewski.
Z kolei ramy strategicznego programu Odpowiedzialne SEGRO koncentrują się na trzech długoterminowych priorytetach: wspieranie niskoemisyjnego rozwoju, inwestowanie w lokalne społeczności i środowisko naturalne oraz rozwijanie talentów. Od 2022 r. każdy nowy obiekt SEGRO jest już na etapie planowania przemyślany pod kątem rozwiązań pozwalających uzyskać certyfikat BREEAM na poziomie Excellent. – SEGRO koncentruje się także na ekologicznych rozwiązaniach PropTech, takich jak oświetlenie LED sterowane czujnikami DALI, system monitorowania mediów w chmurze optymalizujący zużycie energii i gazu, a także pompy ciepła i panele fotowoltaiczne. Na terenie naszych parków logistycznych zostały także zainstalowane ładowarki do samochodów elektrycznych i hybryd. Tym sposobem dajemy klientom możliwość korzystania z pojazdów niskoemisyjnych. Jako Grupa SEGRO dążymy bowiem do uzyskania zeroemisyjności i nasze wszystkie działania ukierunkowane są właśnie na ten cel. Ponadto od 2021 r. całkowita energia kupowana przez SEGRO w Polsce posiada obecnie tzw. gwarancję pochodzenia, czyli zielony certyfikat i pochodzi w 100% z wiatru i słońca – tłumaczy Waldemar Witczak.
Także GLP zwiększenie energooszczędności budynków uważa za priorytetowe. Stąd w swoich projektach firma wprowadza w standardzie oświetlenie LED, doświetlenie powierzchni naturalnym światłem dzięki dużej liczbie świetlików dachowych, smart metering czy też izolację termiczną i przygotowanie dachów do montażu paneli fotowoltaicznych. – 100% energii elektrycznej w naszych parkach logistycznych kupujemy z gwarancją pochodzenia ze źródeł odnawialnych, dzięki czemu tylko w 2022 r. nasze budynki wyemitowały o 32 tys. t mniej CO2 – wyjaśnia Christophe Brzezinski.
Również ID Logistics w centrach dystrybucji, którymi zarządza w Polsce, realizuje program ukierunkowany na zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, a tym samym zwiększenie efektywności procesów operacji magazynowych. – Naszym celem było obniżenie zużycia energii elektrycznej o 25%. Dzięki dobrze przemyślanym inwestycjom w energooszczędne rozwiązania i konsekwencji w ich realizacji znacznie przekroczyliśmy te założenia. Na przykład, porównując dane z maja 2022 i 2023 r., zmniejszyliśmy zużycie energii elektrycznej w jednym z naszych magazynów aż o 51,88%, z 252 do 122 MWh – wyjaśnia Maciej Korzeniowski, Energy Manager ID Logistics.
Zużycie energii optymalizuje także, stosowana standardowo we wszystkich magazynach, termoizolacja zabezpieczająca obiekty przed utratą ciepła. Ma to szczególne znaczenie w przypadku stref załadunku i rozładunku towarów. Na przykład w magazynie w Krzyżowicach ID Logistics zainwestował w docieplenie ramp dokowych warstwową płytą izolacyjną, tak aby w jak najlepszy sposób doszczelnić możliwe przedmuchy powietrza, co już przekłada się na wymierne korzyści. Przykładowo w lutym 2022 r. strata ciepła wynosiła ponad 311 KWh, rok później już tylko 9,9 kWh. Teraz planowane jest zastosowanie tego rozwiązania także w innych lokalizacjach.
Mniejsze zużycie prądu zapewniło także wprowadzenie przez ID Logistics nowych standardów użytkowania energochłonnych urządzeń, najczęściej stosowanych w magazynach, czyli sorterów, taśm przenośnikowych (konwojerów) czy wózków widłowych Li-Ion. – Znając specyfikę techniczną urządzeń, jak centrale wentylacyjne, przepływy na kotle, użytkowanie sortera, wiemy, jak najefektywniej wykorzystywać ich potencjał względem poboru energii elektrycznej, przy jednoczesnym dostosowaniu do efektywnej pracy naszych działów operacyjnych i standardów – wyjaśnia Maciej Korzeniowski. Dodaje jednocześnie, że firma przygotowując kolejne rozwiązania, stawia też na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Na początku roku, wspólnie z klientem, w magazynie w Woli Rakowej rozpoczęto budowę farmy fotowoltaicznej o mocy 100 KWp. Docelowo, po zakończeniu projektu, 12% energii wykorzystywanej w tym magazynie ma pochodzić z farmy PV.
– Wykorzystanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych wpływa korzystnie na zmniejszenie emisji CO2. Pokazuje też świadomość i podejście naszej firmy, nie tylko patrzymy na obniżenie konsumpcji, ale także na wpływ, jaki mamy na środowisko – podkreśla Maciej Korzeniowski. Dla przykładu, w centrum dystrybucji w Adamowie, od początku 2023 do końca 2024 r., ID Logistics wykorzystuje energię elektryczną pochodzącą w 100% ze źródeł odnawialnych, potwierdzone certyfikatem. Od stycznia do lipca br. zużyto tu 220 MWh zielonej energii, w ciągu dwóch lat ma to być 1000 MWh.
Sławomir Erkiert
Ten i inne artykuły znajdziecie w czasopiśmie Magazynowanie i Dystrybucja – dostępnym w naszym sklepie
