Przemysł produkcyjny, uznawany za jeden z głównych konsumentów zasobów naturalnych i źródeł zanieczyszczeń, ma więc ogromny potencjał do redukcji kosztów i negatywnego wpływu na środowisko poprzez innowacyjne podejście do eksploatacji.

Oszczędności w ekofabrykach można osiągnąć na wielu płaszczyznach, w tym poprzez efektywne zarządzanie energią, wodą, odpadami oraz zasobami ludzkimi. Optymalizacja procesów produkcyjnych, zastosowanie nowoczesnych technologii oraz inwestycje w odnawialne źródła energii to tylko niektóre z metod, które pozwalają na znaczne zmniejszenie kosztów operacyjnych i zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa.

Generowanie oszczędności

W opinii Bartosza Michalskiego, Directora, Logistics, SEGRO przede wszystkim należy zastanowić się, w jakich obszarach wspomniane oszczędności mogą być generowane w sposób, który nie wpłynie na procesy w danym budynku produkcyjnym. – Główny nacisk kładziemy na wyposażenie budynków w rozwiązania pozwalające naszym klientom oszczędniej gospodarować mediami. Należą do nich m.in.: energooszczędne oświetlenie LED sterowane systemem DALI czy zaawansowana technicznie wentylacja i ogrzewanie z odzyskiem ciepła. Firmy produkcyjne mają większe wymagania dotyczące zarządzania energią niż klienci z innych sektorów, dlatego istotne jest kontrolowanie konkretnych parametrów, np. tych związanych z ciepłem technologicznym, które może wystąpić przy prowadzonych procesach produkcyjnych i możemy nim zarządzić – mówi Bartosz Michalski.

Kolejne sprawdzone rozwiązanie wpływające na generowanie oszczędności kosztów eksploatacji budynków to odpowiednia ich izolacja i doszczelnianie. – Jest to kwestia niezwykle istotna do utrzymania stałej temperatury w obiekcie zarówno latem, jak i zimą. Warto zaznaczyć, że podniesienie temperatury o jeden stopień zwiększa zużycie energii aż o 5–7% – dodaje Bartosz Michalski.

W przekonaniu Piotra Czerwińskiego, Chief Operating Officera, Axi Immo Services, z punktu widzenia zarządcy nieruchomości najistotniejszymi kosztami, na które ma on wpływ, a jednocześnie mogą one potencjalnie zostać zmniejszone, są oczywiście koszty dostawy mediów.

– W przypadku produkcji prowadzonej w nieruchomości często jest to nie tylko element strategiczny dla prowadzonego przedsiębiorstwa, ale także bardzo istotny element finansowy wpływający na opłacalność produkcji. W ostatnich latach koszty użycia gazu czy też energii elektrycznej wzrosły w skrajnych przypadkach kilkukrotnie i, jak wynika z naszego doświadczenia, nie ma już przedsiębiorstw, które nie próbują lepiej lub gorzej ograniczać tych kosztów – wyjaśnia Piotr Czerwiński.

Zdaniem Marcina Czerniewskiego, Senior Development Managera, Prologis, w Polsce budynki produkcyjne charakteryzują się wysokim zużyciem mediów. Hala produkcyjna wymaga wyższego natężenia światła, co zwiększa pobór prądu. Ważny jest również komfort cieplny pracowników. – Utrzymanie stałej temperatury w naszym klimacie wymaga, po pierwsze, odpowiedniej izolacji budynku, po drugie – efektywnych rozwiązań grzewczych, a te niestety są bardzo energochłonne. Z tego względu coraz częściej korzystamy z ekologicznych źródeł ciepła i nośników energii – tłumaczy Marcin Czerniewski.

Biorąc pod uwagę także wysokie zapotrzebowanie na wodę na cele higieniczno-sanitarne, efektywny system dostarczania mediów jest dziś podstawą. – Przy dzisiejszych cenach energii elektrycznej kontrola zużycia i korzystanie z odnawialnych źródeł energii przynoszą wymierne oszczędności. Staramy się, aby koszty eksploatacji były jak najmniej odczuwalne dla klientów. Dlatego wszystkie nasze magazyny są wyposażone w system smart meteringu do zdalnego monitorowania zużycia mediów, pozwalający klientom na bieżąco kontrolować poziom ich wydatków. Mamy również specjalny zespół do spraw zakupów, który stale monitoruje rynek mediów i dzięki skali naszego działania może wynegocjować korzystne stawki za dostarczanie naszym klientom wody, gazu czy prądu – kończy Marcin Czerniewski.

Prologis Wrocław

Ekoprojektowanie

Dzisiaj również hala fabryczna, podobnie jak magazynowa, podlega strategii projektowania w duchu eko. Współczesne podejście do budownictwa przemysłowego uwzględnia zrównoważone praktyki, które mają na celu minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko oraz maksymalizowanie efektywności energetycznej i operacyjnej.

W halach fabrycznych wdraża się rozwiązania pozwalające na oszczędność energii, takie jak panele słoneczne, systemy odzysku ciepła czy energooszczędne oświetlenie LED. Ponadto wykorzystuje się materiały budowlane o niskim śladzie węglowym, a także projektuje się budynki w sposób umożliwiający maksymalne wykorzystanie naturalnego światła.

Systemy zarządzania wodą, w tym recykling wody deszczowej i instalacje pozwalające na redukcję zużycia wody w procesach produkcyjnych, również zyskują na znaczeniu. W halach fabrycznych stosuje się także technologie monitorowania i optymalizacji zużycia energii oraz emisji zanieczyszczeń, co przyczynia się do zmniejszenia śladu ekologicznego działalności przemysłowej.

Co więcej, projektowanie hal fabrycznych w duchu eko obejmuje także aspekty związane z komfortem i bezpieczeństwem pracowników, takie jak systemy wentylacji i klimatyzacji o niskim zużyciu energii, ergonomiczne miejsca pracy czy przestrzenie zielone w otoczeniu budynków.

Zdaniem naszych ekspertów wszystkie te działania są zgodne z globalnymi trendami i regulacjami prawnymi, które promują zrównoważony rozwój i odpowiedzialność ekologiczną w przemyśle. Marcin Czerniewski podkreśla, że hale produkcyjne są nawet jeszcze wnikliwiej analizowane pod kątem zrównoważonego rozwoju niż magazyny – zarówno w zakresie projektowania, jak i użytkowania. – Wynika to przede wszystkim z większej liczby pracowników, a tym samym wyższego zużycia mediów. Tego typu obiekty działają często w trybie 24/7, co sprawia, że są użytkowane z większą intensywnością niż klasyczne obiekty logistyczne. Wszystko to sprawia, że w przypadku obiektów produkcyjnych potrzeba znacznie większej wiedzy i doświadczenia, a także czasu, by stworzyć prawdziwy zielony budynek – efektywny, ekonomiczny oraz ekologiczny – twierdzi Marcin Czerniewski.

W przekonaniu Bartosza Michalskiego już w trakcie projektowania i budowy hali produkcyjnej, dzięki takim narzędziom, jak BIM, możemy precyzyjnie zaplanować parametry budynku – i mowa tu także o tych, które mają wpływ na środowisko naturalne. – Projektowanie nakierowane jest w ogromnej mierze na analizę tego, jakie materiały budowlane są użyte podczas budowy, jak również na kwestie związane z funkcjonowaniem obiektu w czasie i przyszłą konsumpcję mediów. Projektując, skupiamy się na wyeliminowaniu obszarów, w których możemy ponosić straty, np. w wyniku nieszczelności czy niewłaściwego doboru instalacji – kończy Bartosz Michalski.

Również Piotr Czerwiński zgadza się z opinią, że budynek produkcyjny bez względu na sposób jego przeznaczenia wykorzystania coraz częściej wykorzystuje w procesie projektowania i budowania technologie obniżające koszty. Najbardziej oczywiste rozwiązania, takie jak oświetlenie LED, przygotowanie pod instalację fotowoltaiki czy też instalacji ładowania samochodów elektrycznych to obecnie praktycznie standard wyposażenia nowo powstających obiektów. – Ważnym elementem, który powinien być w niedługim czasie standardem, to projektowanie rozwiązań budowlanych i konstrukcyjnych tak, aby jak najbardziej zmniejszyć zapotrzebowanie na energię (elektryczną, cieplną lub chłodniczą). Wydaje się, że rozwiązania kompleksowe, jakie z pewnością są teraz na etapie projektowania nowych obiektów (a wejdą w życie w najbliższych latach), wskażą nowy standard, nowy poziom wykorzystania energii dla funkcjonowania budynku. Osobnym zagadnieniem jest oczywiście optymalizacja energetyczna samego procesu produkcji, która zależy nie tylko od podjętych rozwiązań – dodaje Piotr Czerwiński.

PropTech na topie

Przedstawiając ekofabryki, nie sposób nie wspomnieć o PropTechu – trendzie, który już od kilku dobrych lat wyraźnie określa charakter ekobudynków. Rozwiązania w tym nurcie to głównie technologie, które mają przede wszystkim wpływ na projektowanie obiektów, ułatwienie funkcjonowania oraz oszczędności najemców, a także usprawnienie zarządzania budynkiem, również w kwestii ochrony środowiska.

Dziś trend PropTech w sektorze fabrycznym, szczególnie w kontekście ekorozwiązań, przejawia się na wiele sposobów, obejmując zaawansowane technologie i innowacje, które wspierają zrównoważony rozwój i efektywność energetyczną. Przede wszystkim inteligentne systemy zarządzania budynkami (Building Management Systems, BMS) umożliwiają monitorowanie i kontrolowanie zużycia energii, wody oraz innych zasobów w czasie rzeczywistym. Dzięki temu można szybko identyfikować obszary wymagające optymalizacji i wdrażać odpowiednie działania korygujące.

Kolejnym aspektem jest wykorzystanie Internetu Rzeczy (IoT) w halach fabrycznych. Sensory IoT umożliwiają zbieranie danych z różnych urządzeń i procesów, co pozwala na precyzyjne monitorowanie warunków środowiskowych, zużycia energii oraz stanu technicznego maszyn. Te dane są następnie analizowane, aby poprawić efektywność operacyjną i zminimalizować marnotrawstwo zasobów.

W kontekście zrównoważonego budownictwa nowoczesne materiały i technologie konstrukcyjne również odgrywają kluczową rolę. Prefabrykowane moduły budowlane, które są energooszczędne i mają niski ślad węglowy, stają się coraz bardziej popularne. Również stosowanie materiałów z recyklingu oraz tych, które charakteryzują się długą żywotnością i możliwością ponownego wykorzystania, wspiera ideę gospodarki o obiegu zamkniętym.

Automatyzacja procesów produkcyjnych to kolejny ważny trend. Zaawansowane roboty oraz systemy automatyzacji pomagają w optymalizacji zużycia surowców i energii, redukując jednocześnie ilość odpadów. W połączeniu z technologiami, takimi jak sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML), możliwe jest ciągłe doskonalenie procesów produkcyjnych oraz operacyjnych, co prowadzi do jeszcze większej efektywności i oszczędności.

PropTech w sektorze fabrycznym obejmuje również zastosowanie odnawialnych źródeł energii, takich jak panele słoneczne, turbiny wiatrowe czy systemy geotermalne. Integracja tych technologii z istniejącą infrastrukturą fabryk pozwala na znaczne zmniejszenie emisji CO₂ i innych zanieczyszczeń.

Wreszcie technologie związane z zarządzaniem odpadami również wpisują się w ten trend. Zaawansowane systemy segregacji i recyklingu odpadów produkcyjnych oraz biologiczne metody przetwarzania odpadów organicznych pomagają w redukcji negatywnego wpływu na środowisko.

W opinii Bartosza Michalskiego w ciągu ostatnich kilku lat dokonał się ogromny skok technologiczny – dziś inteligentne budynki wyposażone są w systemy, takie jak BMS, pozwalające na zbieranie danych oraz stałe ich monitorowanie i analizę. – W budynkach SEGRO z platformą BMS połączone są nie tylko liczniki, ale również m.in. urządzenia grzewcze i chłodnicze, pompy oraz systemy przeciwpożarowe. Dzięki temu kontrolujemy zużycie mediów oraz mamy do dyspozycji inteligentne zarządzanie ogrzewaniem i oświetleniem. Dodatkowo odbywa się to w trybie on-line, co sprawia, że jesteśmy bardziej elastyczni i możemy dopasowywać się do aktualnej sytuacji oraz warunków panujących w budynkach produkcyjnych naszych klientów. Platforma BMS zapewnia oszczędność czasu, energii i pieniędzy. Na przykład dzięki systemowi sterowania DALI, który jest wyposażony w czujniki ruchu, możemy regulować natężenie światła lub wygaszać je w tych pomieszczeniach, w których aktualnie nie przebywają pracownicy fabryki. Jesteśmy również w stanie kontrolować wydajność wentylacji – wyjaśnia Bartosz Michalski.

SEGRO Logistics Park Stryków

Z kolei Piotr Czerwiński wskazuje, że najbardziej oczywistym rozwiązaniem, które można zastosować jest system BMS (Building Management System). System ten, będący wyposażeniem standardowym obiektów biurowych i handlowych, jest coraz częściej wprowadzany również do budynków magazynowych, logistycznych i produkcyjnych. – Zastosowane technologie umożliwiają teraz zbieranie dużej ilości szczegółowych danych, na których podstawie, dzięki automatyzacji oraz generatywnym algorytmom, można przygotować schemat funkcjonowania obiektu dostosowany do specyfiki procesu produkcyjnego, ale także wykorzystujący wiedzę o zmieniających się dynamicznie warunkach zewnętrznych (np. ceny energii elektrycznej) – wyjaśnia Piotr Czerwiński.

Takie rozbudowane rozwiązania zaczynają się coraz częściej pojawiać w nieruchomościach produkcyjnych, co jest również wymuszane m. in. zmianami prawnymi.

Piotr Kreft

Ten i inne artykuły znajdziesz w czasopiśmie Kaizen – dostępnym w naszym sklepie