Wśród zasadniczych zadań szczegółowych stawianych przed organizatorami procesów produkcyjnych jest zazwyczaj racjonalizacja poszczególnych procesów. Jej realizacja zwiększa bowiem zazwyczaj elastyczność produkcji, jak również wpływa na odporność na ewentualne perturbacje. Wszystko po to, aby podnosić wydajność, zwiększać efektywność, a w konsekwencji przyśpieszyć realizację zamówień. Nie bez znaczenia jest to, że te działania mają z reguły również pozytywny wpływ na koszty, a szczególnie na eliminowanie zbędnych wydatków.

IT odpowiedzią na wyzwania

Ireneusz Borowski, Country Manager Poland, Dassault Systèmes, podkreśla, że to coraz krótsze cykle życia produktów i zapotrzebowanie klientów na masową personalizację zmuszają konstruktorów linii produkcyjnych do przejścia z produkcji masowej na produkcję elastyczną. – Rosnąca konkurencja i niedobór wykwalifikowanych pracowników podkreślają potrzebę kompleksowej modernizacji zakładów produkcyjnych. Według najnowszego raportu Deloitte w ciągu najbliższych kilku lat 86% firm produkcyjnych zainwestuje w rozwiązania w zakresie automatyzacji fabryk, aby zwiększyć konkurencyjność biznesową – mówi I. Borowski.

Podobną opinię prezentuje nie tylko większość, ankietowanych przez nas przedstawicieli firm produkcyjnych, ale też dostawców narzędzi do sterowania procesami. Na to, że obecnie dla przedsiębiorstw produkcyjnych jednym z najważniejszych aspektów zarządzania procesami wytwarzania jest szybki dostęp do informacji – szczegółowych i aktualnych, pozwalających podejmować trafne decyzje operacyjne, zwraca uwagę Daniel Duda, Dyrektor Pionu Systemów ERP, OPTeam. To dlatego właśnie, jego zdaniem, branże przemysłowe oczekują od rynku IT takich rozwiązań, które w połączeniu z maszynami, urządzeniami, automatyką przemysłową i serwerami stworzą zintegrowany ekosystem do pozyskiwania oraz wymiany realnych wskaźników. Istotne jest to, aby tak powstały, a składający się z wielu rozwiązań ekosystem obejmował jak najwięcej obszarów z zakresu szeroko rozumianego zarządzania produkcją, jednocześnie wykazując elastyczność dostosowywania do zmieniających się potrzeb danego przedsiębiorstwa i warunków rynkowych, w jakich ono funkcjonuje. – Takie oczekiwania przedsiębiorstw produkcyjnych względem rynku IT wynikają m.in. z szeroko postępującej transformacji cyfrowej związanej z ideą Przemysłu 4.0, gdzie kluczowa jest automatyzacja zwiększająca zwinność, produktywność i decyzyjność w każdym aspekcie działalności – dodaje D. Duda.

Grzegorz Piechnat, Kierownik Support, Eurotronic, przywołuje swe wieloletnie doświadczenia z wdrożeń CMMS/EAM (Computerised Maintenance Management System/Enterprise Asset Management). Na ich podstawie wskazuje dwa kluczowe obszary. Mówi o zarządzaniu danymi (systemy CMMS/EAM pozwalają zebrać i analizować dane pozyskiwane z różnych obszarów fabryki i dzięki temu pomagają podejmować decyzje chociażby w zakresie planowania przeglądów maszyn i optymalizacji procesów), jak również o bazie wiedzy. – Biorąc pod uwagę dynamiczny rynek pracownika i zmieniającą się kadrę techniczną w fabryce, wiedza o wykonanych czynnościach na maszynach oraz o tym, jak je wykonać, jest niezmiernie cenna dla optymalizacji ponoszonych kosztów. Dzięki CMMS/EAM możemy budować bazę wiedzy, z której skorzystają także nowi pracownicy fabryki – tłumaczy G. Piechnat, zaznaczając, że dzisiejsze fabryki szukają rozwiązań, które będą zintegrowane z już istniejącymi systemami w organizacji. Pozwala to w pełni wykorzystać przekazywaną informację bez konieczności duplikowania danych w wielu systemach przez użytkownika. – W Eurotronic rozumiemy tę potrzebę i większość naszych wdrożeń już w pierwszym etapie przewiduje integrację naszego systemu z infrastrukturą klienta. Kolejnym wymogiem stawianym przez klientów jest skalowanie systemu do rosnącej organizacji oraz zmieniających się wymagań. Dzięki naszej elastycznej platformie wdrożeniowej możemy w szybkim czasie dostosować systemy CMMS/EAM do oczekiwanej funkcjonalności – konkluduje G. Piechnat.

Mariusz Krumpholz, Dyrektor Działu Produkcji Aplikacji ERP, Asseco Business Solutions, do głównych wyzwań, przed którymi stoi współczesny przemysł, zalicza optymalne wykorzystanie zasobów – zarówno surowców, jak i mocy produkcyjnych w procesie realizacji zamówień klientów. – W dynamicznie zmieniającym się środowisku rynkowym, gdzie popyt może szybko się zmieniać, a łańcuchy dostaw często są narażone na różnorodne zakłócenia, zdolność dynamicznego zarządzania zasobami na każdym etapie produkcji staje się kluczowa. Zaawansowane systemy ERP, takie jak Merit ERP by Asseco, są zaprojektowane tak, by wspierać firmy w procesie zarządzania i, w efekcie, minimalizować straty oraz zwiększać efektywność – rekomenduje.

Z kolei Gracjan Przeniosło, Sales Manager VENDO.ERP^® – CFI Systemy Informatyczne, zwraca uwagę na rolę elastyczności produkcji, która – zdaniem naszego rozmówcy stała się kluczowym czynnikiem sukcesu dla firm pragnących dostosować się do szybko zmieniających się warunków rynkowych. W tej kwestii rola systemów informatycznych (ERP/MES) jest szczególnie istotna. – Współczesne technologie informatyczne oferują przedsiębiorstwom nie tylko możliwość automatyzacji procesów produkcyjnych, ale także umożliwiają szybkie reagowanie na zmiany oraz optymalizację wydajności. Dzięki zintegrowanym systemom ERP (Enterprise Resource Planning), takim jak ekosystem VENDO.ERP^®, przedsiębiorstwa mogą skutecznie zarządzać zasobami, harmonogramować produkcję oraz monitorować efektywność procesów na bieżąco – tłumaczy G. Przeniosło.

Oczekiwania przedsiębiorstw produkcyjnych względem rynku IT wynikają z szeroko postępującej transformacji cyfrowej związanej z ideą Przemysłu 4.0, gdzie kluczowa jest automatyzacja zwiększająca zwinność, produktywność i decyzyjność w każdym aspekcie działalności.

Optymalnie dobrać narzędzia

Które narzędzia informatyczne pomagają zwiększyć elastyczność produkcji – to wiadomo dość dokładnie. Produktywność wynika jednak w dużym stopniu od tego, czy optymalnie dobierzemy te narzędzia. A z tym bywa już kłopot. Zwraca uwagę na to m.in. D. Duda (OPTeam) podkreślając, że o efektywności produkcji decyduje obecnie w istocie całe zintegrowane środowisko złożone z różnych systemów i narzędzi, które na siebie oddziałują - dlatego trudno jednoznacznie wskazać konkretne narzędzia informatyczne, od których w największym stopniu zależy produktywność procesów wytwórczych. – Z jednej strony będą to systemy typu APS (Advanced Planning and Scheduling) do planowania i harmonogramowania zleceń produkcyjnych, a z drugiej – narzędzia klasy MES (Manufacturing Execution System)wspomagające realizację tychże zleceń i optymalne wykorzystanie potrzebnych do tego zasobów maszynowych, materiałowych i kompetencyjnych. Do tego narzędzia CMMS pomagające w zachowaniu ciągłości produkcji poprzez utrzymane ciągłości ruchu – prawidłowego funkcjonowania maszyn i urządzeń. Jednocześnie nie można pominąć znaczenia narzędzi analitycznych, które w czasie rzeczywistym przetwarzają pozyskiwane dane i dostarczają informacje potrzebne do sprawnego podejmowania decyzji operacyjnych, choćby w celu doskonalenia realizowanych operacji technologicznych – mówi D. Duda, zastrzegając przy tym, że w przypadku firm specjalizujących się w produkcji projektowej, jednostkowej czy mało seryjnej często kluczowe mogą się okazać rozwiązania indywidualizowane, posiadające funkcjonalności do obsługi procesów o charakterze unikatowym.

Krzysztof Bujwid, Analityk Systemowo Biznesowy, Eurotronic, zaznacza, jak znaczny wpływ na produktywność ma dostępność (do produkcji) parku maszynowego. Definicja komponentów wskaźnika OEE (Overall Equipment Effectiveness) wskazuje, że kluczowy wpływ na dostępność ma ograniczanie czasu przestojów technicznych. Z pomocą przychodzą systemu klasy CMMS/EAM, które są niezbędne do zarządzania obsługą techniczną, dzięki czemu następuje ograniczenie nieplanowanych przestojów. – Dzięki temu dział techniczny może się skupić na zarządzaniu planowanymi pracami technicznymi, a nie na bieżącym usuwaniu awarii. W konsekwencji możliwe jest takie zaplanowanie prac technicznych, aby nie kolidowały z procesem produkcji, co pozwala na uzyskanie wysokiej produktywności – podsumowuje K. Bujwid.

Na to, że precyzyjne harmonogramowanie produkcji i zarządzanie łańcuchem dostaw za pośrednictwem systemu ERP ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia produktywności procesów wytwórczych, zwraca natomiast uwagę M. Krumpholz (Asseco Business Solutions), podkreślając, że w zakresie planowania produkcji, systemy ERP umożliwiają zarówno strategiczne bilansowanie mocy produkcyjnych, jak i operacyjne reagowanie na bieżące wyzwania. To z kolei jest niezbędne – co potwierdza przedstawiciel Asseco – dla utrzymania ciągłości produkcji i minimalizacji przestojów. – Jeśli chodzi o łańcuch dostaw, stały dostęp do informacji o zapotrzebowaniu na surowce, które zgłasza produkcja, umożliwia terminowe uzupełnianie wszelkich niedoborów. Analiza trendów zamówień poszczególnych surowców jest kolejną ważną funkcjonalnością, która pozwala na lepsze prognozowanie potrzeb i optymalizację zakupów – tłumaczy M. Krumpholz.

Konkretne narzędzie rekomenduje I. Borowski (Dassault Systèmes). To rozwiązanie pod nazwą DELMIA, dostępne na platformie 3DEXPERIENCE, mające zapewniać firmom produkcyjnym elastyczność, standaryzację procesów i szybsze wdrażanie produktów. DELMIA umożliwia wgląd w procesy oraz kontrolę w czasie rzeczywistym, zintegrowany MOM, płynną integrację systemów przedsiębiorstwa oraz skalowalność i elastyczność. – Te możliwości przynoszą liczne korzyści, w tym poprawę wydajności operacyjnej oraz jakości produktów, obniżenie kosztów produkcji, większą elastyczność i szybkość reakcji oraz sprawniejsze zarządzanie ryzykiem. Korzystając z platformy 3DEXPERIENCE, producenci mogą osiągnąć przewagę konkurencyjną na rynku, usprawnić operacje i odnieść długoterminowy sukces w dynamicznym, wymagającym świecie produkcji – akcentuje I. Borowski.

Na dodatkowe korzyści, polegające głównie na dalszym zwiększaniu elastyczności produkcji poprzez umożliwienie szybkiego skalowania zasobów oraz monitorowanie wydajności maszyn w czasie rzeczywistym, a wynikające z wykorzystania rozwiązań opartych na chmurze (cloud) czy technologii Internetu Rzeczy (IoT), zwraca uwagę G. Przeniosło (CFI Systemy Informatyczne). Podkreśla też, że elastyczność produkcji wsparta technologią IT nie tylko przyczynia się do zwiększenia efektywności i konkurencyjności firm, ale także stanowi odpowiedź na coraz większe wymagania rynku i klientów. W istocie zatem, firmy potrafiące możliwie szybko dostosowywać się do zmieniających się warunków, zyskują przewagę konkurencyjną oraz zdolność do długoterminowego rozwoju. – Inwestycje w rozwój i wdrażanie nowoczesnych systemów IT, takich jak inteligentny ekosystem VENDO.ERP^®, stają się nieodzownym elementem strategii rozwoju firm w dzisiejszym świecie biznesu. Elastyczność produkcji, wsparta odpowiednimi technologiami, staje się kluczowym czynnikiem umożliwiającym firmom osiągnięcie sukcesu i utrzymanie przewagi konkurencyjnej w dynamicznym otoczeniu rynkowym – rekomenduje nasz rozmówca.

Na horyzoncie Przemysł 4.0

U podstaw koncepcji Industry 4.0 leży szerokie wykorzystywanie sieci i bezprzewodowej wymiany danych, zarówno pomiędzy maszynami, jak i na linii ludzie–maszyny. Rozwiązania wpisujące się w założenia Przemysłu 4.0 w wielu polskich firmach dopiero raczkują, co potwierdza m.in. wskaźnik DigiIndex opracowany przez Siemensa. W czterostopniowej skali ocenia poziom cyfryzacji polskich przedsiębiorstw na 1,8. Nie oznacza to, że sytuacja jest całkiem beznadziejna. Coraz więcej szefów firm przekonuje się bowiem, że może to przynieść wymierne efekty, m.in. w dziedzinie sprawności organizacji, a w konsekwencji dość oczywiste korzyści finansowe. Industry 4.0 wymaga konkretnych narzędzi.

Branże przemysłowe oczekują od rynku IT takich rozwiązań, które w połączeniu z maszynami, urządzeniami, automatyką przemysłową oraz serwerami stworzą zintegrowany ekosystem do pozyskiwania i wymiany realnych wskaźników. Istotne jest to, aby tak powstały, a składający się z wielu rozwiązań, ekosystem obejmował jak najwięcej obszarów z zakresu szeroko rozumianego zarządzania produkcją.

D. Duda (OPTeam) zaznacza, że każda firma ma swoje indywidualne potrzeby, które wynikają z uwarunkowań wewnętrznych, jak i zewnętrznych. W pierwszym przypadku będą to rodzaj prowadzonej działalności, stosowana technologia, sposób organizacji pracy czy metodyka zarządzania. W drugim natomiast – zmiany w zachowaniu konsumentów czy koniunkturze rynku. – W kontekście Przemysłu 4.0. równie istotna może się okazać robotyzacja i automatyzacja linii produkcyjnej, jak też zastosowanie wydajnych oraz niezawodnych systemów klasy ERP, APS, MES, CMMS, MRP. Ponadto narzędzia ułatwiające zarządzanie projektami, platformy analityczne, ale też technologia low-code dająca większą elastyczność w zakresie rozbudowy środowiska informatycznego poza powszechnie dostępne funkcjonalności – mówi D. Duda, zaznaczając przy tym, że przy tak dużej ilości zasobów informatycznych ważne jest już nie tyle konkretne rozwiązanie, co skoordynowanie wszystkich składowych, aby można było w pełni wykorzystać ich potencjał i sprawnie koordynować proces produkcji. Często wiąże się to z koniecznością ich wzajemnego skomunikowania, zapewnienia płynnej wymiany danych i stworzenia możliwości zdalnego zarządzania.

M. Krumpholz (Asseco Business Solutions) upatruje źródeł sukcesu w realizacji koncepcji Przemysłu 4.0 w umiejętnym wykorzystaniu systemów ERP do precyzyjnego zarządzania produkcją. Aby uzyskać ten efekt, niezbędne jest monitorowanie bieżącego stanu produkcji, kontrola nad realizacją procesów przez poszczególne brygady, zarządzanie stanem wykorzystania surowców oraz śledzenie kosztów na każdym etapie produkcji. – Naszym innowacyjnym rozwiązaniem dla przemysłu są tzw. e-kioski – stacje robocze z dostępem do systemu ERP umieszczane bezpośrednio na hali produkcyjnej. Pozwalają one pracownikom na bieżąco śledzić postępy produkcji, korzystać z niezbędnych instrukcji oraz szybko zgłaszać wszelkie problemy. Korzystanie z e-kiosków znacząco poprawia komunikację między zespołami oraz zwiększa ich zaangażowanie i efektywność pracy – informuje M. Krumpholz, dodając, że zintegrowane z systemami ERP by Asseco narzędzia, takie jak Analizy Qlik, oferują możliwość przeprowadzania zaawansowanych analiz wielowymiarowych. W rezultacie powstaje kompleksowy obraz działalności produkcyjnej, umożliwiając identyfikację trendów, optymalizację procesów i szybką adaptację do zmieniających się warunków rynkowych.

Rozwiązania wpisujące się w założenia Industry 4.0 w wielu polskich firmach dopiero raczkują, co potwierdza m.in. wskaźnik DigiIndex opracowany przez Siemensa. W czterostopniowej skali ocenia poziom cyfryzacji polskich przedsiębiorstw na 1,8.

Na przykład…

– Systemy oferowane przez Eurotronic charakteryzują się możliwościami pełnego dostosowania do procesów klienta, włącznie z integracjami z praktycznie każdym systemem księgowym, magazynowym czy produkcyjnym. Doświadczenie zdobyte podczas pracy w najbardziej wymagających branżach pozwalają na wsparcie klientów Eurotronic w optymalizacji ich procesów oraz dzielenie się najlepszymi praktykami. Nasze podejście pozwala na sprostanie zarówno bieżącym oczekiwaniom klientów, jak i tym, które pojawią się z czasem, w kolejnych latach ich rozwoju na rynku – rekomenduje G. Piechnat (Eurotronic). Wśród funkcjonalności wyróżniających oferowany przez Eurotronic system ZMT wymienia: rozbudowaną aplikację mobilną eMobile zintegrowaną z ZMT; zaawansowany moduł planowania zadań z przypisaniem do zasobów; moduł Gantt z funkcjonalnością planowania projektów; Performance Manager (zaawansowane narzędzie wspomagające generowanie przeglądów), jak również raportowanie OLAP (wbudowany silnik elastycznego raportowania w oparciu o dowolne dane przechowywane w systemie ZMT).

Z kolei M. Krumpholz (Asseco Business Solutions) wylicza walory, będących w ofercie Asseco Business Solutions, nowoczesnych systemy ERP do kompleksowego sterowania produkcją, począwszy od harmonogramowania, przez zarządzanie technologią i surowcami, aż po controlling i rozliczanie produkcji. – Wyróżnia je podejście Anywhere: dzięki mobilnemu interfejsowi HTML użytkownicy mają dostęp do aplikacji ERP z poziomu przeglądarki na dowolnym urządzeniu – komputerze, tablecie czy smartfonie i mogą proces biznesowy rozpocząć na jednym urządzeniu, np. stacjonarnym w biurze, a dokończyć na innym, np. mobilnym podczas wizyty u klienta – konkluduje M. Krumpholz.

Michał Jurczak

Ten i inne artykuły znajdziesz w czasopiśmie Kaizen – dostępnym w naszym sklepie