Jednym z elementów decydujących o pojemności magazynu wciąż pozostaje układ regałów i półek. Wobec wzrostu kosztów budowy, wynajmu czy utrzymania obiektów, opłacają się inwestycje w systemy związane z przechowywaniem materiałów, towarów czy produktów. Jednym z takich rozwiązań są regały przepływowe. Zaletą tego rozwiązania jest optymalne wykorzystanie strefy składowania, niewielka długość wymaganych dróg transportowych, zachowanie zasady FIFO oraz możliwość całkowitego zapełnienia tras nośnych regału. Za wadę należy natomiast uznać wysoki koszt regałów (zwykle 10-krotnie wyższy niż w przypadku regałów stałych ramowych), a także brak dostępu do wszystkich składowanych jednostek ładunkowych.

„Regały przepływowe posiadają same zalety i jedną wadę – wysoką cenę. Tak naprawdę trzeba sobie zdawać sprawę z pewnych wymagań eksploatacyjnych i ograniczeń, ale pod względem funkcjonalności regały przepływowe grawitacyjne górują nad konkurencyjnymi rozwiązaniami” – mówi Marcin Olejnik, Olejnik Systemy Magazynowe Sp. z o.o. Takie systemy bardzo dobrze sprawdzają się np. przy przechowywaniu produktów o krótkim terminie ważności; tam, gdzie przepływ towarów jest bardzo szybki i duży. Szczególnie dobrze usprawniają magazynowanie towarów spożywczych, farmaceutycznych, chemicznych, ale również znajdą zastosowanie w branży motoryzacyjnej czy w sektorze dystrybucji.

Zdaniem Leszka Górskiego, Doradcy Techniczno-Handlowego SSI SCHÄFER Sp. z o.o., trudno jest jednak wymienić konkretna branżę, w której takie rozwiązania są konkurencyjne. „Myślę, że branża spożywcza i motoryzacja w pewnych swoich podzakresach mogą być lub są użytkownikami PDR. Tym niemniej, raczej chodzi o sposób przechowywania (np. zasada FIFO) oraz relację kosztu zakupu do zalet użytkowych niż przypisanie PDR do konkretnych branż” – wyjaśnia Leszek Górski.

 

W systemie regałów przepływowych palety przesuwają się po rolkach pod wpływem siły grawitacji, tym samym zapewniają rotację produktu, jak również oszczędność przestrzeni i czasu przy manipulowaniu paletami. Regały paletowe przepływowe są używane głównie do składowania dużej ilości takich samych, spaletyzowanych produktów według zasady pierwsze weszło pierwsze wyszło (FIFO). Palety są wstawiane w regał od strony załadowczej, a następnie pod wpływem siły grawitacji przesuwają się do strony wyładowczej, skąd mogą być pobierane. Dla przykładu, regały paletowe przepływowe Pallet Flow (DEXION) posiadają wskaźnik przepływu i szybki dostęp do palet dzięki wykorzystaniu jedynie dwóch korytarzy roboczych, system ten wymaga do 60 proc. mniej miejsca niż tradycyjne regały magazynowe.

Możliwe jest również wykorzystanie systemu LIFO (last in – first out), czyli artykuły, które zostały zmagazynowane jako ostatnie, pierwsze opuszczają magazyn. Zarówno załadunek, jak i odbiór towarów mają miejsce po tej samej stronie regału. Wózek widłowy wsuwa palety do kanału regału przepływowego przeciwnie do spadku. Z tego powodu ten rodzaj regału nazywa się regałem typu push-back.

Tego typu system regałowy można dostosować do indywidualnych potrzeb wynikających ze specyfiki pracy konkretnego magazynu. Regały te sprawdzą się także w przypadku magazynowania bardzo ciężkich ładunków, gdyż dostępne są rolki umożliwiające udźwig towarów mających nawet ponad 1200 kg.

Zdaniem ekspertów regały przepływowe mogą zoptymalizować przestrzeń magazynu, jak i wykonywaną w nim pracę, ponieważ eliminują utrudnienia związane chociażby z załadunkiem palet, jak również optymalizują kontrolę magazynowanych produktów. Dodatkową ich zaletą jest to, że na każdym z nich możliwe jest składowanie ładunków innego rodzaju.

Zdaniem Marcina Olejnika, jeśli ktoś zdaje sobie sprawę z ograniczeń, a jednocześnie stać go na taki system, nie znajdzie na rynku nic lepszego. „System doskonale sprawdzi się wszędzie tam, gdzie potrzebny jest kompaktowy bufor, jako magazyn komponentów (uwaga na palety od dostawców!), bufor przyprodukcyjny, jako magazyn wyrobów gotowych. Niestety, ze względu na rolki, cena jest znacznie wyższa niż innych systemów, a na dodatek jest proporcjonalna do ilości lokacji paletowych. Z drugiej strony, w porównaniu z innymi systemami, w rachunku ciągnionym, biorąc pod uwagę koszty eksploatacji, może okazać się, że koszt systemu przepływowego grawitacyjnego jest taki sam, jeśli nie niższy” – tłumaczy Marcin Olejnik.

Leszek Górski podkreśla, że w ostatnich latach paletowe regały wypierane są przez rozwiązania typu shuttle. „Zasada działania PDR (grawitacyjny spływ po bieżniach rolkowych) wymaga dodatkowej wysokości pomieszczenia, aby móc zachować właściwe pochylenie bieżni. Duża ilość elementów ruchomych (rolki) zwiększa koszt samej inwestycji oraz koszty serwisowania. To tylko ważniejsze ograniczenia i wady. Te niedogodności powodują, że udział w zapytaniach jest znikomy” – informuje Leszek Górski.

Eksperci wskazują także na kolejne ograniczenia związane z zastosowaniem regałów przepływowych, m.in.:
– jest to najdroższy standardowy system paletowy,
– wymaga bardzo precyzyjnego montażu,
– trudne do wprowadzenia zmian w konfiguracji,
– trudny w odsprzedaży,
– nie zapewnia dostępu do każdej palety,
– występuje łatwość zablokowania kanału w przypadku uszkodzenia palety,
– wymaga zapewnienia dobrej jakości palet i właściwego opakowania towaru,
– jest przeznaczony do składowania towarów jednorodnych,
– wymaga zapewnienia dwóch korytarzy dostępu (strona załadowcza i wyładowcza),
– nie sprawdza się przy dużej różnorodności towarów,
– ze względu na elementy ruchome wszelkie naprawy i konserwacja systemu są utrudnione.

    Dlatego też przy wyborze określonego typu regałów powinien decydować rachunek ekonomiczny przeprowadzony dla konkretnej sytuacji. Decydując się na tę inwestycję, należy uwzględnić takie elementy, jak m.in.:
– koszt budowy (rozbudowy) obiektu magazynowego,
– koszt zakupu regałów,
– średni koszt eksploatacji jednego miejsca składowania w regale,
– średni koszt dostępu do składowanej jednostki ładunkowej,
– perspektywę rozwoju działalności.

 

Zagospodarowanie przestrzeni magazynowej powinno być kwestią dobrze przemyślaną i odpowiednio wcześnie zaplanowaną. Wtedy wybór optymalnej metody składowania pozwoli maksymalnie wykorzystać dostępne miejsce oraz kontrolować składowane w magazynie towary.

System regałów przepływowych umożliwia efektywne i zwarte zagospodarowanie magazynu, ułatwia sprawne dostarczanie oraz odbiór towarów. Istnieje możliwość dopasowania rotacji ładunków do stosowanej polityki przepływu magazynowego. Regały przepływowe zapewniają stałą kontrolę asortymentu w magazynie oraz optymalne magazynowanie. Dzięki nim można obniżyć koszty związane z drogą transportu i czasem odbioru ładunków, koszty oświetlenia czy chłodzenia. „Regały przepływowe są bezkonkurencyjne jako bufory na kilkadziesiąt – kilkaset palet, służące do szybkiej ekspedycji ładunków na paletach. Zwykle są to ładunki awizowane, wysyłane np. na zasadzie Just-in-Time” – dodaje Leszek Górski.

Z kolei Marcin Olejnik radzi, by pamiętać również o pewnych wymaganiach eksploatacyjnych związanych z regałami przepływowymi. Jego zdaniem przede wszystkim:
– jest to składowanie zblokowane, więc mamy do czynienia z ograniczeniem ilości asortymentów,
– stosowane palety muszą bezwzględnie spełniać wymagania producenta modułów rolkowych,
– ładunki na paletach muszą być stabilne (to akurat dotyczy wszystkich systemów),
– im dłuższe tunele, tym większa różnica poziomów za- i wyładunku palet,
– w długich tunelach mogą okazać się niezbędne dodatkowe separatory palet,
– konieczność stosowania osłon i odbojnic dla wózków widłowych, naprawy są kosztowne i czasochłonne.

„Zaplanuj dostęp do bieżni rolkowych w celach serwisowych oraz przeglądów. I jeszcze dobra rada – nie planuj składowania palet >>w poprzek<<” – radzi Marcin Olejnik.

Rynek oferuje sporo rozwiązań w systemach regałów przepływowych, tym bardziej, że tego typu rozwiązania mieszczą się w koncepcji Lean Manufacturing. Oferta jest różnorodna: od lekkich regałów po wyspecjalizowane modułowe rozwiązania z zakresu Lean Production. System regałów paletowych przepływowych BITO PROflow firmy BITO Technika Magazynowa został zastosowany w magazynie Pilsner Urquell, który służy jako komisjonujący do całych palet, ale również niewielkich ilości puszek i butelek jednorazowych. Do komisjonowania niewielkich ilości został zainstalowany system wsuwania palet, zaś do komisjonowania palet – system paletowy przepływowy. Zdaniem przedstawicieli firmy BITO dzięki temu udało się trzykrotnie zwiększyć pojemność magazynową – z 700 do 2000 palet. Według Denisa Milfaita, Supply Chain Development & Support Managera Pilsner Urquell, dzięki likwidacji zdecentralizowanych magazynów, wyeliminowaniu kosztów transportowych, wzrostowi pojemności z 700 do ponad 2000 palet oraz wyraźnie mniejszym nakładom na obsługę osiągnięto okres amortyzacji około dwóch lat.

Z kolei w ofercie firmy WDX możliwa jest wielopoziomowa zabudowa regałów zblokowanych w tunelach rolkowych, która umożliwia osiągnięcie wysokiego współczynnika wykorzystania kubatury magazynu. Funkcjonalność regałów przepływowych WDX opiera się na systemie przenośników. W zależności od rodzaju składowanego towaru wykorzystywane są przenośniki rolkowe lub taśmowe.

Zdaniem specjalistów, mimo wielu ograniczeń, zainteresowanie regałami przepływowymi utrzymuje się na stabilnym poziomie. Dzisiaj w celu pełnej optymalizacji procesów logistycznych przebiegających w magazynie nie wystarczy już jedynie wykorzystywać tradycyjne regały paletowe. Szuka się praktycznych rozwiązań, nawet gdyby wiązałoby się to z większymi kosztami.

 

Sławomir Erkiert