Nie zakup nowoczesnego taboru, ani stworzenie dynamicznego systemu informacji pasażerskiej jest najszybciej rozwijającym się trendem w komunikacji publicznej. Samorządy coraz częściej dążą do integracji przystanków różnych środków transportu w funkcjonalne węzły przesiadkowe. Tylko 17 dużych polskich miast, głównie dzięki dofinansowaniu z UE wyda na ten cel do końca 2020 r., ok. 5 mld złotych, a podobne plany mają także mniejsze miasta.
– Jednym z najważniejszych czynników, przyciągających pasażerów do komunikacji miejskiej, są wygodne przesiadki. Dlatego inwestycje w węzły przesiadkowe samorządy zaczynają traktować jako ważniejsze nawet niż same linie transportu publicznego – mówi Tomasz Szuba, prezes zarządu TINES Capital Group. Ten trend najmocniej widać w miastach gdzie występuje wiele rodzajów transportu takich jak: tramwaje, metro, kolej aglomeracyjna, rowery miejskie.
Sztandarowym projektem, który obrazuje zmianę w myśleniu o transporcie publicznym jest multimodalna Łódź Fabryczna (koszt 1,75 mld zł), której budowa dobiega końca. Władze miasta nie chcą na tym poprzestać i przymierzają się do budowy kolejnych dwóch węzłów przesiadkowych przy stacji Łódź Kaliska za 170 mln zł. Podobne centra przy dworcach kolejowych mają w planach inne polskie miasta. Poznań (Brama Zachodnia – 550 mln zł), Olsztyn (Zintegrowane Centrum Komunikacyjne – 440 mln zł), Rzeszów (Rzeszowskie Centrum Komunikacyjne – 300 mln zł) swoje inwestycje chcą połączyć z budową przestrzeni komercyjnej. Z kolei samorządy, które już tego typu inwestycje mają za sobą, wspólnie z sąsiednimi gminami decydują się na budowę takich węzłów połączonych z parkingami P&R w strategicznych punktach swoich miast. W Trójmieście i okolicach za 170 mln zł powstanie ok. 20 węzłów przesiadkowych integrujących m.in. autobusy i pociągi. Z kolei metropolia poznańska przeznaczy 436 mln zł na 60 węzłów przesiadkowych z 10 tys. miejsc parkingowych. Podobnie w Krakowie (250 mln zł) i Wrocławiu (374 mln zł), wszystko po to, aby połączyć komunikację miejską z regionalną.
Warszawa do tego stopnia podchodzi poważnie do zagadnienia, że w 2016 roku chce opracować standard węzłów, według których będzie modernizować już istniejące oraz projektować nowe. W stolicy, w związku z budową kolejowej linii obwodowej za 500 mln zł, w planach jest nowoczesne centrum przesiadkowe Warszawa Koło, które będzie zintegrowane z nową stacją metra.
Za węzeł przesiadkowy można rozumieć zespół przystanków różnych linii i rodzajów transportu, między którymi odległość nie przekracza 200 m, a czas dojścia wynosi nie więcej niż 3 minuty. Z punktu widzenia pasażera najważniejsze kryteria zwiększające wygodę przesiadek i skłonność do korzystania z transportu publicznego to zmniejszenie strat czasu związanych z oczekiwaniem na przyjazd kolejnego środka lokomocji, oraz wysiłku wkładanego w przejście pomiędzy przystankami.
Badanie CBOS z czerwca 2012 r. dotyczące m.in. czasu spędzanego na dojazdach do pracy pokazało, że najmniej tracą go osoby, które korzystają z roweru, motocykla lub łączą różne środki transportu (6 godzin), a najwięcej pasażerowie komunikacji publicznej – średnio 8 godzin tygodniowo (jednak tylko o godzinę mniej niż używający samochodu). Jest to kolejny dowód na to, że rozbudowa sieci węzłów przesiadkowych oraz parkingów P&R i B&R może przyczynić się do rozwoju transportu publicznego i zmniejszenia korków.
Analiza 17 polskich miast
1. BIAŁYSTOK – 170 mln zł
Do 2020 roku za ok. 170 mln zł ma powstać w Białymstoku nowy multimodalny węzeł komunikacyjny, łączący obecny dworzec kolejowy i autobusowy w centrum przesiadkowe. W ramach inwestycji przebudowane zostaną drogi a także zakupiony nowy tabor autobusowy.
2. BYDGOSZCZ – 100 mln zł
Bydgoszcz wyda co najmniej 100 mln na usprawnienie przesiadek w mieście. W ubiegłym roku ruszyły prace przy budowie węzłów integrujących kolej z komunikacją miejską przy stacjach Bydgoszcz Leśna i Bydgoszcz Bielawy. Zbudowany zostanie też przystanek Bydgoszcz Błonie. Przy odnowionych peronach będą zatrzymywać się pociągi obsługujące trasę BiT City (Bydgoszcz - Toruń). Koszt całej inwestycji to ponad 70,6 mln zł.
Miasto stawia też na budowa systemu Park&Ride. W tym roku na przygotowanie dokumentacji przeznaczono 100 tys. złotych. Docelowo do 2020 r., ma powstać 11 parkingów wraz z infrastrukturą techniczną obejmującą m.in.: biletomaty, elektroniczne tablice informacyjne, szlabany, monitoring wizyjny, itp.
3. CZĘSTOCHOWA – 40 mln zł
Częstochowa, starając się o fundusze unijne na lata 2014-2020, zgłosiła trzy węzły przesiadkowe, szacując koszt ich budowy na ok. 40 milionów złotych. Multimodalne centra miałyby powstać przy stacjach kolejowych Częstochowa Główna, Raków oraz Stradom.
4. TRÓJMIASTO – 350 mln zł
Priorytetowy projekt o wartości 350 ml zł (dofinansowanie z UE wynosi 250 mln zł) to budowa ok. 20 węzłów przesiadkowych w Trójmieście i kilkunastu gminach integrujących różne gałęzie transportu zbiorowego, w tym autobusy i pociągi.
5. GORZÓW WIELKOPOLSKI – 22 mln zł
Największą inwestycją będzie urządzenie intermodalnego zintegrowanego dworca autobusowego w pobliżu dworca kolejowego za 22 mln zł.
6. GOP – 397 mln zł
W Katowicach mają powstać cztery centra pasażerskie za blisko 170 mln zł. W dzielnicy Zawodzie za ok. 30 mln złotych zostanie zbudowany parking na 400 samochodów. W Brynowie, oprócz 800 miejsc dla aut, powstanie 14 miejsc postojowych dla komunikacji zbiorowej oraz przystanek rowerowy. Koszt tej inwestycji to 90 mln zł. Powstanie jeszcze węzeł przy ul. Sądowej z miejscem na 150 pojazdów za 40 mln złotych oraz skromna przebudowa przystanków przy dworcu kolejowym w Ligocie za 5 mln zł.
W Bytomiu przy dworcu kolejowym za 90 mln zł powstanie dworzec przesiadkowy, w którego skład wejdzie m.in. dworzec autobusowy, stanowiska dla minibusów, kasy, poczekalnie, parking rowerowy oraz parking dla samochodów osobowych.
W Gliwicach w ramach nowego centrum ma powstać nowoczesny węzeł przesiadkowy przy dworcu kolejowym. Szacunkowy koszt budowy to 125 milionów złotych.
W Jaworznie powstanie za 12 mln złotych centrum przesiadkowe przy dworcu z parkingami i przystankiem tramwajowym.
7. KRAKÓW – 510 mln zł
W Krakowie powstanie 10 węzłów przesiadkowych z parkingami P&R przy Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej (100 mln zł), subregionalne węzły przesiadkowe (150 mln zł) oraz parkingi wielokondygnacyjne – Bieżanów, Mały Płaszów, Kurdwanów, Bronowice, os. Piastów (10 mln zł).
W ramach czterech z pięciu projektów tramwajowych wartych ponad 2 mld zł przewidziano budowę węzłów przesiadkowych oraz parkingów P&R, których koszt można oszacować na poziomie 250 mln zł.
8. LUBLIN – 192 mln
Za 160 mln zł powstanie Zintegrowane Centrum Komunikacyjne dla Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego. Dodatkowo na potrzeby LOF zostaną zbudowane lub zmodernizowane przystanki, wiaty przystankowe i węzły przesiadkowe zintegrowane z innymi rodzajami transportu (20 mln zł). Ponad 12 mln zł przewidziano na wewnątrzgałęziowe węzły przesiadkowe integrujące transport busowy.
9. ŁÓDŹ – 224 mln zł
Władze w 2016 r. przeznaczą 54 mln zł na dokończenie budowy węzła multimodalnego przy dworcu Łódź Fabryczna, który jest flagowym przykładem na wzrost znaczenia centrów przesiadkowych w polityce polskich miast. Samorządowcy chcą również zbudować dwa centra przesiadkowe przy stacji Łódź Kaliska w ramach inwestycji w przebudowę tzw. odcinka retkińskiego, która łącznie ma kosztować ok. 170 mln zł.
10. OLSZTYN – 440 mln zł
Koszt budowy Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego o powierzchni blisko 100 tys. m2 ma wynieść ponad 440 mln zł. ZCK będzie składał się z dworca PKP i PKS, a także dzięki przystankom zintegruje w jednym miejscu ruch autobusów miejskich i tramwajów.
11. OPOLE – 150 mln zł
W 2020 r. za 150 mln zł powstanie centrum przesiadkowe Opole Wschodnie.. Miałyby tam się zatrzymywać zarówno autobusy miejskie, jak i międzymiastowe. W pobliżu powstałaby także wypożyczalnia rowerów oraz parking (być może nawet wielopoziomowy).
12. POZNAŃ – 646 mln zł
Za kwotę 436 mln zł Poznań wraz z otaczającymi gminami wybuduje 60 węzłów przesiadkowych z 10 tys. miejsc parkingowych. Przy stacjach kolejowych powstaną oprócz parkingów, także przechowalnie rowerów.
Poznań ma również ambitny plan pozyskania inwestora i stworzenia zintegrowanego centrum przesiadkowego wraz z kompleksem mieszkań, biur i sklepów „Brama Zachodnia”, którego koszt szacuje się na 550 mln zł. Część komunikacyjna, z pętlą tramwajową, przystankami autobusowymi i parkingiem P&R kosztowałaby ok. 210 mln zł.
13. RZESZÓW – 300 mln zł
W rejonie dwóch dworców PKP i PKS powstanie kompleks dworcowo-komercyjny. Miasto planuje budowę nowoczesnego Rzeszowskiego Centrum Komunikacyjnego.
14. SZCZECIN – 45 mln zł
Przy najbardziej popularnym miejskim kąpielisku powstanie węzeł przesiadkowy Głębokie za ponad 15 mln zł. Inwestycja obejmuje budowę dwupoziomowego parkingu na ok. 400 aut.
Miasto potwierdziło chęć budowy nowoczesnego centrum przesiadkowego (Dworzec Górny) za 30 mln zł. Inwestycja umożliwi dostęp z jednego miejsca do pociągów, autobusów, busów, taksówek i komunikacji miejskiej.
15. WARSZAWA – 675 mln zł
W 2016 roku ZTM opracuje standardy węzłów, według których będzie modernizować już istniejące oraz projektować nowe. W 2016 roku zostaną zgłoszone do konkursu na dofinansowanie unijne w ramach Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego dwa parkingi: Żerań PKP i Młociny III.
W ramach budowy kolejowej linii obwodowej za 500 mln zł ma powstać nowoczesne centrum przesiadkowe Warszawa Koło, które połączone będzie z nową stacją metra.
Warszawa oraz samorządy ościenne otrzymają z Unii 175 mln zł na tworzenie parkingów przesiadkowych P&R (Parkuj i Jedź). W ZTM oceniają, że wokół stolicy może powstać 12 takich parkingów.
16. WŁOCŁAWEK – 100 mln zł
100 mln zł – tyle ma pochłonąć budowa nowoczesnego dworca i zintegrowanego węzła przesiadkowego we Włocławku.
17. WROCŁAW – 374 mln zł
Urzędnicy chcą wydać ponad 374 mln złotych na zintegrowanie komunikacji miejskiej z regionalną. Ma powstać m.in. nowy węzeł przesiadkowy przy ul. Suchej (tuż przy Dworcu Głównym), a dzięki wydzielonym pasom i torowiskom szybciej mamy dojechać na Sępolno i lotnisko.
