Bezpieczeństwo towarów składowanych i dystrybuowanych w kontrolowanej temperaturze to przede wszystkim zapewnienie właściwych warunków temperaturowych. Poza żywnością szczególnego traktowania wymagają również np. farmaceutyki i kwiaty. Nic więc dziwnego, że w tym celu właściciele magazynów-chłodni stosują różnego rodzaju rozwiązania organizacyjne oraz wyspecjalizowane środki techniczne.
Odpowiednie wyposażenie
Olga Miedziak, Dyrektor ds. Zapewniania Jakości i Zgodności Procesów, DSF Solutions, podkreśla, że magazyny przygotowane do składowania produktów wymagających kontrolowanych warunków wyposażone są w urządzenia klimatyzacyjno-grzewcze, pozwalające na utrzymanie stałej temperatury, dodatkowo posiadają systemy informatyczne i urządzenia kontrolno-pomiarowe, które monitorują temperaturę i wilgotność w sposób ciągły oraz pozwalają na szybką reakcję w przypadku zaobserwowania odchyleń. Bardzo istotnym elementem są systemy alarmowe, zarówno komunikaty e-mailowe i SMS-owe do osób odpowiedzialnych za utrzymanie warunków, jak również sygnały dźwiękowe i świetlne powalające pracownikom na szybką reakcję. Dodatkowym elementem są opracowane wcześniej plany awaryjne, gotowe scenariusze postępowania w przypadku zaistnienia sytuacji krytycznej, które pozwalają na natychmiastową i, co ważniejsze, skuteczną reakcję. „Magazyny utrzymujące kontrolowaną temperaturę dodatkowo są mapowane temperaturowo w okresach zimowych i letnich w celu właściwego rozmieszczenia termohigrometrów i poznania krytycznych punktów w obszarze składowania (najchłodniejsze i najcieplejsze miejsca magazynu). Ważnym elementem jest również wyposażenie w agregat prądotwórczy, który w przypadku wyłączeń prądu ogranicza ryzyko pogorszenia się warunków środowiskowych. W przypadku przemieszczania istotnym elementem jest również odpowiednio dobrany środek transportu, wyposażony we właściwe instalacje utrzymujące założone warunki środowiskowe oraz stały monitoring wykonywany przez kierowcę i możliwość szybkiej reakcji w przypadku wystąpienia odchyleń. Środki transportu, zwłaszcza do przewozu produktów leczniczych wymagających kontrolowanej temperatury, również są mapowane, w celu poznania rozkładu temperatury w naczepie oraz właściwego rozmieszczenia urządzeń kontrolno-pomiarowych. Często umieszcza się również dataloggery bezpośrednio na produktach, a ich odczyt również potwierdza prawidłowe warunki przewozu” wyjaśnia Olga Miedziak.
Fotolia
Zdaniem Yanna Belgy’ego, Dyrektora Generalnego ID Logistics, najważniejszymi elementami wyposażenia magazynu są jednak klimatyzacja, wózki chłodnicze, urządzenia do pomiaru temperatury i wilgotności oraz generator mocy, dzięki któremu możemy poradzić sobie z przerwami w dostawie prądu. „Logistyka produktów wymagających składowania w kontrolowanej temperaturze wymaga więc wysokiego poziomu wiedzy technicznej, niezbędnego do zaprojektowania i utrzymania takiego sprzętu. Istotne znaczenie ma też systematyczna kontrola, procedury oraz profesjonalny zespół pracowników, świadomy tego, jak duże znaczenie ma przestrzeganie określonych standardów” dodaje Yann Belgy.
Eksperci podkreślają jedocześnie odpowiedzialną rolę kierowcy w procesie: od momentu załadunku, aż po rozładunek. „W transporcie nie możemy także zapominać o roli kierowcy, który w sposób ciągły jest szkolony, zwłaszcza z procedur postępowania w sytuacjach awaryjnych” mówi Olga Madziak. Zdaniem Piotra Lesińskiego, Kierownika Działu transportu chłodniczego Fresh&Frozen, DTW Logistics, już sam towar, który będzie przewożony w naczepie-chłodni, powinien mieć określoną temperaturę, bowiem naczepa służy właśnie do jej podtrzymywania, a nie do obniżania. „Dlatego kierowca podczas załadunku powinien sprawdzić za pomocą termometru temperaturę przynajmniej kilku wwożonych na naczepę palet - takie działanie zastosowane już na początku często pozwala uniknąć problemów podczas rozładunku. Kolejną rzeczą, o której kierowca musi pamiętać, jest nastawienie agregatu na odpowiedni tryb pracy oraz dobór temperatury przewozu – ta zależy od typu przewożonego towaru. W trakcie przewozu należy kilkakrotnie sprawdzić na wyświetlaczu rejestratora, czy agregat działa poprawnie i czy temperatura w naczepie jest na odpowiednim poziomie. Warto także pamiętać o sprawdzeniu stanu rejestratora przy naczepie – powinien on umożliwić zrobienie wydruku temperatury, która utrzymywała się w naczepie w trakcie transportu” mówi Piotr Lesiński.
Odpowiednie systemy
Obsługa logistyczna towarów w kontrolowanej temperaturze wymaga zastosowania systemów WMS/TMS. Czy powinny one jednak posiadać jakieś szczególne funkcjonalności? „W zakresie systemów informatycznych WMS/TMS konieczne jest właściwe przygotowanie dokumentacji. Na dokumentach muszą być wyraźnie zaznaczone warunki, w jakich produkt ma być przewożony i składowany. Bardzo ważny jest także dobór środka transportu oraz planowanie tras, ograniczające czas przewozu oraz ryzyko wystąpienia odchyleń. System WMS natomiast musi mieć możliwość zarządzania statusami produktów, w przypadku zarejestrowania odchylenia lub sytuacji awaryjnej mamy możliwość zablokowania produktu uniemożliwiające jego wydanie do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego” podkreśla Olga Miedziak. Jej zdaniem, bardzo istotnym elementem są systemy informatyczne monitorujące warunki przechowywania i transportu, które są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa produktów. „Monitorowanie temperatury i wilgotności odbywa się w sposób ciągły, a właściwe ustawienie parametrów interwencyjnych oraz sposób ich komunikowania (e-mail, SMS, sygnał dźwiękowy oraz wizualny), pozwala na podjęcie natychmiastowych działań w przypadku przekroczeń temperatury” dodaje Olga Miedziak.
Z kolei zdaniem Yanna Belgy’ego, WMS i TMS powinny zapewniać możliwość identyfikacji wymagań dla każdego produktu (na przykład w przypadku ustalania zakresu temperatur dla różnych grup produktów) oraz zagwarantować, że przeznaczone środki (powierzchnia magazynowa, pojazdy itd.) są zgodne z wymogami. „Wdrożone mogą zostać również dodatkowe systemy połączone z WMS i TMS (testery oraz rejestratory pomiaru temperatury i wilgotności, systemy otwierania drzwi, czujniki temperatury GPRS itd.), które pozwolą nam na monitorowanie określonych wymogów lub wymuszą ich kontrolę” uważa Yann Belgy.
Zróżnicowana oferta
Olga Madziak wyjaśnia, że obecnie grupa DSV specjalizuje się w składowaniu i transporcie produktów wymagających temperatury 15–25°C oraz zimnego łańcucha 2–8°C, a także w transporcie produktów głęboko mrożonych. Swoim klientom oferuje szeroki zakres usług w zakresie logistyki kontraktowej ze szczególnym uwzględnieniem klientów z obszaru farmaceutycznego, spożywczego oraz FMCG. „Bardzo ważnym elementem jest zarządzanie ryzykiem, które identyfikuje potencjalne zagrożenia i pozwala na ich ograniczenie lub wyeliminowanie już na wstępnym etapie. Obecnie obsługujemy nie tylko rynek krajowy, ale również rynki europejskie, Kraje Bałtyckie, Ukrainę, Rosję oraz kraje byłego Związku Radzieckiego, jak np. Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Tadżykistan, Ukraina i Uzbekistan czy Turkmenistanu” dodaje Olga Madziak.
Yann Belgy informuje z kolei, że w Polsce ID Logistics świadczy usługi logistyki kontraktowej w obszarze temperatury kontrolowanej zarówno dla sieci handlowych (owoce i warzywa, nabiał, mięso, ryby itp.), jak i producentów (głównie czekolady i słodyczy). Przy współpracy z sieciami handlowymi kluczowym wyzwaniem jest zarządzanie zmienną wagą produktów, krótkim terminem przydatności do spożycia i czasem dostaw. „To wymaga specjalistycznego wyposażenia, zastosowania dodatkowych funkcjonalności WMS, reaktywnego procesu oraz organizacji. W przypadku słodyczy i czekolad kluczowym wyzwaniem jest bardzo wysoka sezonowość sprzedaży oraz działania promocyjne, które wymagają od operatora dużego zaangażowania, elastyczności i doświadczenia. Operator musi też często zapewnić usługę co-packingu” wyjaśnia Yann Belgy.
Fotolia
Zdaniem Olgi Miedziak, wyzwaniem jest czas transportu oraz konieczność zapewnienia odpowiednich warunków temperaturowych, zwłaszcza w skrajnych warunkach zewnętrznych. Pojazdy wykorzystywane w procesie transportu towarów wymagających kontrolowanych warunków każdorazowo muszą nadawać się do takiego zastosowania i stanowić skuteczne zabezpieczenie przed sytuacjami, które mogłyby wpłynąć na jakość lub bezpieczeństwo produktów. „Dla środka transportu czujniki temperatury rejestratora powinny być umieszczone w miejscu pozwalającym na obiektywny odczyt temperatury z powierzchni ładunkowej, pozwalający na rejestrowanie temperatury w określonych interwałach czasowych oraz przeprowadzanie mapowania temperatury w reprezentatywnych warunkach, z uwzględnieniem wahań sezonowych” podsumowuje Olga Medziak.
Dla DTW Logistics w obecnym czasie kluczowym wyzwaniem jest zwiększona liczba zamówień, które muszą być zrealizowane na czas, np. jeszcze przed świętami. „Firma DTW Logistics specjalizuje się w transporcie towarów w temperaturze kontrolowanej nie tylko na terenie Polski, ale i całej Europy Zachodniej. Nasi klienci wymagają od nas zazwyczaj przede wszystkim punktualności, rzetelności i niezawodności. Jednak w zależności od docelowego miejsca dostarczenia towaru, pomagamy naszym kontrahentom, wykazując się elastycznością, np. w przypadku kierunków, takich jak Anglia i Irlandia – organizujemy sloty załadunkowe i rozładunkowe dopasowując jednocześnie do nich przeprawy promowe – wszystko z uwzględnieniem optymalizacji czasu. Także w zależności od potrzeb klienta wysyłamy podwójne obsady kierowców” mówi Piotr Lesiński.
Sławomir Erkiert
***
Kontrola przede wszystkim
"W logistyce towarów wymagających kontrolowanej temperatury najważniejszym elementem w bezpieczeństwie składowania i dystrybucji jest ciągła kontrola temperatur, od momentu przyjęcia towaru do magazynu, aż do chwili dostawy do klienta. Kontrola temperatur jest współcześnie oparta na najbardziej nowoczesnych i niezawodnych systemach posiadających dostęp online do wybranej lokalizacji lub konkretnego samochodu. W QSL Polska dysponujemy systemami kontroli działającymi w czasie rzeczywistym, a także zintegrowanymi z urządzeniami GPS we wszystkich pojazdach. Podstawą naszej działalności jest również cały system zarządzania jakością, który obejmuje takie elementy jak: kontrola dat przydatności, określony porządek przyjmowania oraz wydawania towarów (FIFO lub FEFO, w zależności od rodzaju produktu), nowoczesna infrastruktura pozwalająca na wykorzystanie wspomnianych wcześniej systemów, a także odpowiednio przeszkolony zespół specjalistów działający zgodnie z przyjętymi przez QSL standardami".
Agnieszka Sałek, dyrektor handlowa Quick Service Logistics Polska