Sektor logistyczno-magazynowy należy do tych, w których potrzeba innowacji jest oczywista. Wynika to ze specyfiki tej działalności, jej charakteru, a także przebiegu konkretnych procesów. Poszerzanie palety ofertowej, potrzeba szybkiej realizacja zamówień, w tym także w szybko rozwijającym się sektorze e-handlu, to jedne z kluczowych kwestii rzutujących na pojawiające się takiej potrzeby. Dochodzi do tego, w istocie już permanentny, brak odpowiedniej liczby pracowników, co wymusza zastępowanie ich rozwiązaniami zautomatyzowanymi. Dodatkowym argumentem przemawiającym za wprowadzeniem rozwiązań cyfrowych jest też to, że mogą one stanowić bardzo istotny element kontroli bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nie oznacza to, że wszystko idzie jak po maśle. – Opór przed transformacją cyfrową często ma podłoże w obawach związanych z niepewnością i ryzykiem inwestycyjnym. Firmy mogą się wahać przed ponoszeniem kosztów i potencjalnymi komplikacjami operacyjnymi, które niesie za sobą wprowadzenie nowych technologii. Transformacja ta wykracza poza samą technologię – wymaga przekształcenia metod zarządzania, adaptacji pracowników do nowych narzędzi i strategii, a także często restrukturyzacji organizacyjnej. Dla tradycyjnych firm, przyzwyczajonych do sprawdzonych metod, krok w kierunku cyfryzacji może wydawać się ryzykowny – twierdzi Piotr Picyk, Dyrektor Sprzedaży, Systemy dla Logistyki i Transportu Publicznego, PSI Polska.

Cyfryzacja już!

Lukáš Greguška, Wiceprezes Zarządu, DataConsult, podkreśla, że firma w początkowym stadium skupiona jest głównie na działaniu z klientami, a jeżeli pomysł biznesowy polega na produkcji, dochodzi do tego jeszcze sama technologia i rozwój produktu. To swoisty fundament, a w tym początkowym okresie logistyka jest stosunkowo prosta, jednak wraz z rozwojem działalności pojawiają się problemy. Zaawansowana logistyka okazuje się tu być często czymś nieznanym, obszarem, za który nie wiadomo jak się zabrać. I to nasz rozmówca uważa za główny powód „odkładania” informatyzacji logistyki. – Tymczasem właściwy moment na informatyzację logistyki następuje stosunkowo szybko. Takim najprostszym sygnałem, że „to już ten czas”, jest sytuacja, kiedy regularnie tracimy czas na szukanie towaru albo jeżeli logistyka zajmuje pół etatu. Aby pokonać strach przed nietrafioną inwestycją, dobrą praktyką jest skorzystanie z usług doradztwa logistycznego. DataConsult posiada niezależny dział doradztwa logistycznego, gdzie pomagamy dobrać właściwy dla danej firmy sposób organizacji logistyki. Świadczymy kompleksowe usługi w zakresie doradztwa i wsparcia klienta w podejmowaniu decyzji strategicznych oraz pozwalających osiągnąć zamierzoną efektywność działań logistycznych – dodaje L. Greguška.

Na to, że cyfrowa transformacja jest wyzwaniem, które wymaga nie tylko znaczących inwestycji finansowych, ale również zmiany kultury organizacyjnej i procesów biznesowych, zwraca uwagę Marek Kuropieska, Prezes Zarządu, Aspekt. Wielu przedsiębiorców obawia się ryzyka związanego z tak dużymi zmianami, zwłaszcza w obliczu niepewności co do ROI (zwrotu z inwestycji) oraz wyzwań związanych z integracją nowych systemów z istniejącą infrastrukturą. Pomimo tych obaw, coraz więcej firm dostrzega korzyści płynące z cyfryzacji, w tym magazynów, co przekłada się na zwiększoną efektywność, lepszą kontrolę zapasów i optymalizację procesów. – Koncepcja cyfryzacji magazynów jest coraz bardziej popularna i stosowana w praktyce, szczególnie w branżach o wysokim wolumenie operacji magazynowych – dodaje.

Zdaniem Krzysztofa Stachowicza, Kierownika Sekcji Automatycznych Systemów Magazynowych, AIUT, cyfrowa transformacja powinna wynikać przede wszystkim z potrzeby optymalizacji i świadomego zarządzania. To nie liczba danych, ale ich użyteczność dla człowieka powinna skłaniać zakłady do wdrażania narzędzi cyfrowych. Jednak stoperem w cyfryzacji przemysłu najczęściej wciąż bywa sam człowiek i jego obawy związane ze zmianami w przedsiębiorstwie. – Pewne jest jedno – cyfryzacja to nie wybór a przyszłość. Polski przemysł w digitalizację inwestuje wyspowo. Warto zatem podkreślać zalety holistycznego podejścia. W przypadku inwestycji, gdzie od początku do końca jako dostawca odpowiadamy za budowę obiektu logistycznego, możemy w pełni prezentować korzyści wynikające z wdrażania cyfrowych bliźniaków. To rozwiązanie, które pozwala na prototypowanie i zautomatyzowane zarządzanie magazynem lub zakładem produkcyjnym. Dzięki cyfrowemu przetwarzaniu informacji takie systemy na bieżąco kontrolują pracę obiektów logistycznych, zarządzają zapasami, przewidują braki i do nich nie dopuszczają, sygnalizują konieczność serwisu oraz generują analizy predykcyjne, jak i bieżące raporty. Wpływa to bezpośrednio na redukcję kosztów oraz ryzyka przestojów – dodaje K. Stachowicz.

Które narzędzia wybrać?

Szukając sposobu na cyfryzację magazynu, do dyspozycji mamy całe spektrum rozwiązań: od inteligentnych systemów zarządzania, po urządzenia które są w stanie zautomatyzować niemal wszystkie procesy magazynowe. To co dla jednych wydaje się wyborem oczywistym, dla innych wcale może takim nie być.

Witold Parzonka, Senior Project Manager, LUCA Logistic Solutions, podkreśla, że cyfryzacja sprawia, iż powierzchni magazynowej nie mierzy się w metrach kwadratowych, a w efektywności i elastyczności. Przykładem mogą być magazyny przy liniach produkcyjnych branży automotive. Co minutę na każdym stanowisku roboczym jest potrzebny ściśle określony element auta. Pracownik pobiera w określonej kolejności skompletowane wcześniej części, mając pewność, że są właściwe. – Wielopoziomowe wózki zastępują regały. Przy kompletacji za ich pomocą niezawodny okazuje się autorski system Pick-by-Frame^®. Jedna samonośna rama wyposażona w mobilny system Pick-by-Light, połączona bezprzewodowo z systemem informatycznym, umożliwia obsługę wielu wózków kompletujących. Rama jest połączona z wózkiem tylko na czas kompletacji. Szybkość, bezbłędność i elastyczność systemu pozwalają zredukować przestrzeń magazynową i produkcyjną – mówi W. Parzonka, dodając, że podobnie systemy Pick-by-Light i Pick-by-Point® pozwalają zmieniać konfiguracje magazynu bez przekładania regałów i produktów w zależności od potrzeb, np. klasyfikując zlecenia według pożądanych kryteriów, nawet kilka razy dziennie.

Również P. Picyk (PSI Polska) zaleca, by w kontekście automatyzacji procesów magazynowych, szczególną uwagę zwrócić na zaawansowane systemy WMS. – W ostatnim czasie rozwijamy platformę analiz, planowania i optymalizacji procesów logistycznych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, Warehouse Intellgence. To innowacyjne rozwiązanie tworzy cyfrowego bliźniaka, analizuje tysiące scenariuszy pracy magazynu na godzinę i podpowiada najlepsze rozwiązanie. Wykorzystanie sztucznej inteligencji w WMS umożliwia np. bardziej efektywne planowanie ścieżek kompletacji, co minimalizuje dystanse do przebycia przez pracowników podczas zbierania towarów, przekładając się na szybszą i bardziej efektywną pracę – dodaje nasz rozmówca, zaznaczając, że to tylko jeden z przykładów zastosowania rozwiązań z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Dla części firm istotne może być uwzględnienie w procesach magazynowych również operacji w sklepach tak, aby pracownicy sklepowi mieli jak najkrótszą ścieżkę rozłożenia artykułów na półkach sklepowych, czyli ustalenie procesu kompletacji, który ma być najbardziej efektywny z punktu widzenia sklepu, a niekoniecznie magazynu. Dodatkowo technologie, takie jak AGV (Automated Guided Vehicles) i AMR (Autonomous Mobile Robots), znacząco usprawniają procesy transportowe wewnątrz magazynu. – Integracja nowych technologii z istniejącymi systemami IT (jak ERP) jest równie istotna, ponieważ gwarantuje płynny przepływ danych, umożliwiając w ten sposób lepsze zarządzanie informacjami i bardziej spójne procesy biznesowe – konkluduje P. Picyk.

Pomocny WMS
– Cyfryzacja magazynu to proces, który ma na celu zwiększenie efektywności w realizacji oraz kontroli operacji magazynowych. Cyfryzacja logistyki możliwa jest dzięki automatyzacji zarządzania pracą magazynu i wdrażaniu odpowiednich systemów analizy danych oraz wspomagania decyzji, jak WMS. Rozwiązanie pozwala na skuteczne zarządzanie danym obiektem i płynną realizację dużej liczby zamówień. Umożliwia śledzenie towarów, zarządzanie zadaniami i zapasami, optymalizację tras dostaw czy usprawnienie procesów przyjęć/wydań magazynowych. Kluczowa w przypadku cyfryzacji jest analiza pozyskiwanych systemowo danych, której efektem jest konkretne działanie lub wytyczna. W ten sposób cyfrowe rozwiązania wspomagają podejmowanie strategicznych decyzji w zakresie zarządzania magazynem.
Krzysztof Stachowicz
Kierownik Sekcji Automatycznych Systemów Magazynowych
AIUT

L. Greguška (DataConsult) zaznacza, że na początku należy się skupić głównie na procesie kompletacji towaru. Aby kompletacja była szybka, przewidywalna i bezbłędna, potrzebna jest wiedza, gdzie znajduje się towar. Pierwszym krokiem jest cyfryzacja logistyki w postaci wdrożenia odpowiedniego systemu WMS. Warto jednak wybrać system, z którym będziemy mogli rosnąć, a jako niezbędny wymóg należy przyjąć możliwość modelowania rozwiązania oraz dostawcę, który w łatwy sposób wytłumaczy nam, co i kiedy używać. Nawet jeśli początkowo kompletujemy tylko jeden rodzaj wysyłki (np. jest to zawsze karton z wieloma pozycjami), to wraz z rozwojem działalności na pewno pojawią się inne różne potrzeby, np. kompletacja wielopaczkowych/paletowych zamówień, może pojawić się strumień zamówień drobnych, jednopozycyjnych, może będziemy przygotowywać zestawy itp. Możliwość przełączania się pomiędzy nimi powinna być czymś, co możemy zrobić nawet sami. – Wraz z rozwojem, kiedy działamy już na większą skalę, dochodzi także potrzeba automatyzacji. Realizujemy kilkadziesiąt wysyłek paczkowych? Integracja z kurierami jest niezbędna, aby nie tracić czasu na dopasowanie etykiet. Zaczynamy rozważać wstawienie antresoli? Nie możemy zapomnieć o automatycznym transporcie, bez którego skomplikujemy sobie tylko pracę, w dodatku już wtedy warto rozważyć automatyczne składowanie. Idziemy w magazyn wysokiego składu? Potrzebne jest sprawne zarządzanie uzupełnieniami. Jak widać, obszarów automatyzacji, prowadzących do zwiększenia efektywności biznesu, jest naprawdę dużo i należy z nich po prostu śmiało korzystać – wylicza L. Greguška.

K. Stachowicz (AIUT) potwierdza, jak ważne jest, aby wdrażane rozwiązania automatyki i cyfrowe narzędzia pozwalały na szeroką integrację ze środowiskiem zakładowym, w tym z systemem zarządzania magazynem oraz produkcją. To kluczowe, aby nowe narzędzia mogły efektywnie współpracować z istniejącą infrastrukturą. Ponadto powinny być to systemy skalowalne i elastyczne, które można stosunkowo łatwo dostosować do ewentualnego wzrostu rozmiarów magazynu lub zmian w poszczególnych procesach. – Kluczowa jest przy tym kwestia bezpieczeństwa danych, jaką muszą zapewnić wdrażane systemy. Cyfryzacja musi być też intuicyjna i, mówiąc obrazowo, łatwa w obsłudze. Jednak najważniejszym argumentem za cyfryzacją magazynu jest analiza ekonomiczna, która pozwoli określić, które procesy najbardziej opłaca się automatyzować i cyfryzować – zauważa K. Stachowicz.

Wybierać z głową
– Kluczowe przy wyborze rozwiązań do cyfryzacji magazynu jest zrozumienie specyfiki procesów biznesowych danego przedsiębiorstwa oraz identyfikacja obszarów, które mogą najbardziej skorzystać na automatyzacji. Ważne jest, aby nie kierować się tylko najnowszymi trendami, lecz również realnymi potrzebami firmy. Oceniając, które procesy zautomatyzować, warto się skupić na tych, które są czasochłonne, podatne na błędy lub mają kluczowe znaczenie dla ciągłości działania firmy. Należy także brać pod uwagę skalowalność rozwiązania oraz jego integrację z istniejącymi systemami.
Marek Kuropieska
Prezes Zarządu
Aspekt

Ułatwić zarządzanie

Obecnie dostępne rozwiązania będą się, rzecz jasna, w kolejnych latach zmieniać. Zdaniem W. Parzonki (LUCA Logistic Solutions) na poziomie logistyki kierunek jest w miarę stały – optymalizacja procesów magazynowych tak, by było szybciej, ale bez błędów. – Dodatkowo dział finansowy pilnuje, by zgadzało się wszystko w Excelu. Po wdrożeniu setek rozwiązań przekonaliśmy się, że nie ma jednego, idealnego rozwiązania na najbliższe lata. Rozwiązania będą dobierane indywidualnie na potrzeby konkretnego procesu w określonym obszarze w magazynie. Są jednak parametry, na które trzeba zwrócić uwagę: prosta, szybka konfiguracja i zarządzanie; możliwość łączenia procesów wielu systemów i urządzeń oraz ich rozbudowy; maksymalna unifikacja „interfejsu” użytkowników – prognozuje W. Parzonka.

L. Greguška (DataConsult) przypomina natomiast, że jeszcze 15 lat temu praca na terminalu była czymś, co budziło strach w magazynie. Wtedy dopiero na rynek wchodziły telefony z dotykowym ekranem. Dzisiaj nie stanowi to żadnej bariery, coraz bardziej przyzwyczajamy się także do wynajmu, a rozwiązania, takie jak np. WMS, przenoszą się do chmury. Takie rozwiązanie pojawiło się również w ofercie DataConsult. – Już prawie rok temu wprowadziliśmy na rynek system NuboWMS dostępny w usłudze chmurowej. Ten rodzaj oprogramowania umożliwia zarządzanie magazynem bez konieczności zakupu i utrzymywania lokalnych serwerów, na których instalowane jest oprogramowanie. To nowoczesne podejście do zarządzania magazynem, które udowadnia, że skuteczność nie musi być skomplikowana – dodaje nasz rozmówca, zaznaczając, że te wszystkie działania wynikają z oczekiwań rynku, który chce otrzymać skuteczne rozwiązania od ręki. Rozwiązania różne, specjalistyczne, ale też takie, które są połączone i ze sobą współpracują. Osobną kwestią jest natomiast automatyzacja pracy. Na rynku pracy widoczne są duże zmiany. Nieustannie wzrastające koszty, rotacja, podaż pracowników – to wszystko powoduje, że automatyzacja/robotyzacja może dać swoiste poczucie bezpieczeństwa i przewidywalność. Automatyzacja pracy zwiększa również atrakcyjność pracodawców.

Według M. Kuropieski (Aspekt) zarządzanie procesami magazynowymi ewoluuje w kierunku coraz większej automatyzacji i integracji z innymi systemami logistycznymi. Nasz rozmówca prognozuje, że w najbliższych latach kluczowymi trendami będą: rozwój technologii IoT (Internet of Things), zastosowanie sztucznej inteligencji do optymalizacji procesów, a także większe wykorzystanie robotyki i automatyzacji. Zaoferowane technologie i narzędzia pozwolą na jeszcze lepszą niż dotychczas kontrolę zapasów, zwiększą efektywność operacyjną oraz przyczynią się do redukcji kosztów.

E-handel i co jeszcze?

Są sektory mniej i bardziej innowacyjne. Nie dlatego, że pozostałe nie są zainteresowane. Jest to związane z produktem, konkurencją w danym segmencie rynku, a przede wszystkim z kosztami. Zdaniem W. Parzonki (LUCA) obecnie cyfryzacja magazynów najszybciej następuje w branży automotive i e-commerce.

M. Kuropieska (Aspekt) za najbardziej podane na cyfryzację logistyki uważa te branże, które charakteryzują się dużym wolumenem operacji magazynowych. To m.in. e-commerce, FMCG (Fast Moving Consumer Goods) czy produkcja. To one wydają się być, zdaniem M. Kuropieski, naturalnymi „kandydatami” do wdrożenia cyfrowych rozwiązań magazynowych. – Wynika to z potrzeby szybkiego i efektywnego przetwarzania dużych ilości towarów oraz z konieczności zapewnienia wysokiej dokładności i przepustowości procesów. W tych branżach łatwiej jest zaadaptować określone rozwiązania ze względu na klarowny zwrot z inwestycji i wyraźne korzyści operacyjne – tłumaczy nasz rozmówca.

Wybierać z głową
– Kluczowe przy wyborze rozwiązań do cyfryzacji magazynu jest zrozumienie specyfiki procesów biznesowych danego przedsiębiorstwa oraz identyfikacja obszarów, które mogą najbardziej skorzystać na automatyzacji. Ważne jest, aby nie kierować się tylko najnowszymi trendami, lecz również realnymi potrzebami firmy. Oceniając, które procesy zautomatyzować, warto się skupić na tych, które są czasochłonne, podatne na błędy lub mają kluczowe znaczenie dla ciągłości działania firmy. Należy także brać pod uwagę skalowalność rozwiązania oraz jego integrację z istniejącymi systemami.
Marek Kuropieska
Prezes Zarządu
Aspekt

Tego rodzaju opinia znajduje potwierdzenie w słowach K. Stachowicza (AIUT). Jego zdaniem cyfryzacja magazynu staje się kluczowa dla obsługi dużych ilości zamówień. Dlatego z cyfrowych rozwiązań chętnie korzysta dziś rosnący sektor e-commerce. Od tego, jak szybko towar trafi do klienta, często zależy rynkowa pozycja e-sklepu. Jeśli dana platforma handlu elektronicznego udowadnia, że radzi sobie z obsługą ogromnej liczby zamówień przy zachowaniu wysokiej jakości ich realizacji, klienci będą do takiego sklepu wracać. To właśnie może zapewnić cyfryzacja. – Digitalizacja magazynu i logistyki wpływa też na poprawę bezpieczeństwa w obszarze pracy, ochrony danych czy zarządzania warunkami przechowywania produktów (kwestia szczególnie istotna m.in. dla branż spożywczej i farmaceutycznej, gdzie warunki przechowywania towarów muszą spełniać najwyższe normy jakościowe oraz cyfrowe, a rozwiązania na bieżąco monitorują takie procesy). W efekcie cyfryzacja przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności, poprawy obsługi klienta i wzrostu efektywności operacyjnej całego łańcucha dostaw – dodaje K. Stachowicz.

Michał Jurczak

Ten i inne artykuły znajdziecie w czasopiśmie Magazynowanie i Dystrybucja – dostępnym w naszym sklepie