Szacuje się, że w około 40% przypadków oświetlenie stanowi największą część stałych kosztów utrzymania magazynów w firmie. A obecnie, przy wciąż rosnących cenach energii elektrycznej, oświetlenie obiektów magazynowych staje się kwestią, która musi być szczególnie przemyślana, zwłaszcza że w obszarach logistycznych jest ono stosowane 24 godziny na dobę.
W opinii ekspertów efektywność energetyczna i dobór odpowiednich rozwiązań energooszczędnych jest, obok doboru właściwego natężenia i odpowiedniej jakości światła, decydującym czynnikiem udanych koncepcji oświetlenia magazynu. Optymalne oświetlenie hal to również bezwzględny warunek dotyczący bezpieczeństwa pracy, wpływający na psychofizyczne warunki widzenia, a co za tym idzie – na wydajność pracy i samopoczucie pracowników. Nie można nie brać pod uwagę również coraz bardziej rygorystycznych wymogów dotyczących ochrony środowiska.
Zdaniem Moniki Guzek,Product Marketing Managera,LUG Light Factory,obiekty magazynowe wymagają specjalistycznego oświetlenia, przystosowanego do trudnych warunków pracy. Dobór opraw zależy od typu powierzchni i rodzaju wykonywanej pracy.
„Obecnie wszelkie projekty tworzy się obligatoryjnie na podstawie normy PN-EN 12464-1:2012, która określa wymagania jakościowe i ilościowe oraz wskaźniki dotyczące oświetlenia pomieszczeń i obszaru zadań wzrokowych wewnątrz budynków, niezbędne do spełnienia w projekcie oświetleniowym. Zalecenia i kryteria dotyczące projektów oświetleniowych, z uwzględnieniem światła naturalnego i sztucznego, również zostały zawarte we wspominanej normie i odnoszą się do następujących cech otoczenia świetlnego: rozłożenie iluminacji, nasilenie oświetlenia i olśnienia w danej przestrzeni, kierunek padającego światła, jego zmienność oraz zdolność do oddawania barw” – wyjaśnia Monika Guzek. Dodaje także, że tworząc projekt oświetleniowy dla obiektu magazynowego, należy każdorazowo pamiętać o unikalności jego powierzchni, np. ze względu na typ budynku, jego przeznaczenie, wysokość czy dostęp do światła naturalnego.
„Dlatego też powyższa norma rozróżnia aż 86 typów pomieszczeń i wskazuje na konkretne wartości parametrów wpływających na uzyskaną jakość światła. Zalicza się do nich: natężenie oświetlenia, równomierność jego rozkładu czy ograniczenie efektu olśnienia. Norma oświetleniowa definiuje także sposób określenia siatek pomiarowych, które są podstawą do prawidłowej interpretacji uzyskanych wyników. Prawidłowe oświetlenie obiektów magazynowych nie tylko podnosi komfort pracy, ale przede wszystkim zapewnia bezpieczeństwo jej wykonywania. Pozwala na szybsze i wyraźniejsze dostrzeganie zagrożenia oraz zwiększa produktywność pracowników, którzy dzięki temu popełniają mniej błędów” – uzupełnia Monika Guzek.
Optymalizacja kosztów
W ostatnich latach można wyraźnie zauważyć silną presję na rynku by nowo budowane obiekty magazynowo-logistyczne były wyposażane w rozwiązania ekologiczne, a te już istniejące modernizowane w tym kierunku. Istotnym bodźcem do takich zmian jest również dążenie najemców do optymalizacji kosztów. W opinii Macieja Gronerta, Project Managera, TRILUX Polska,centra dystrybucyjne i magazyny charakteryzuje duża powierzchnia i kubatura, a często także wielozmianowy tryb pracy. Ze względu na te czynniki skala oszczędności możliwych do uzyskania dzięki optymalizacji funkcjonowania instalacji jest tu szczególnie duża.
„Standardem jest już dziś technologia LED. Stają się nim powoli także systemy zarządzania oświetleniem w zależności od wskazań czujników natężenia światła i obecności. Pierwsze pozwalają na dostosowanie pracy opraw do ilości światła docierającego do hal przez okna i dachowe świetliki, mierząc aktualne natężenie światła we wskazanych strefach, porównując je z zadanymi wielkościami i dostosowując emitowany strumień świetlny tak, by były spełnione wymagania normatywne i wewnętrzne regulacje przedsiębiorstwa. Sensory obecności sprawdzają natomiast, czy ktoś przebywa w kontrolowanych strefach, rozświetlają aktualnie używane stanowiska robocze oraz wygaszają oprawy, gdy w pobliżu nikogo nie ma. Odpowiednio skonfigurowane czujniki mogą przynieść nawet kilkudziesięcioprocentowe oszczędności” – dodaje Maciej Gronert.
Monika Guzek podkreśla z kolei fakt, że od wielu lat budowa hal magazynowych i produkcyjnych odbywa się jest w technologii konstrukcji stalowych. Związane jest to z ograniczeniem kosztów eksploatacyjnych oraz obniżeniem ryzyka wypadków, ze względu na lekkość i dobre połączenia materiałów w ich krytycznych punktach.
„Zmiana konstrukcji hal wiąże się również z pojawieniem się obiektów z rozwiązaniami jedno- i wielolegarowymi, stwarzającymi różne możliwości rozmieszczenia opraw na oświetlanej powierzchni. Co więcej, hale wybudowane w technologii stalowej umożliwiają zastosowanie świetlików dachowych, które doprowadzają światło naturalne do wnętrza hali. W takim przypadku bardzo ważne jest zastosowanie odpowiednio skonstruowanych opraw oświetleniowych tworzących inteligentny system sterowania oświetleniem. Dzięki niemu możemy w prosty sposób oszczędzać energię elektryczną i dostosować ilość światła z oprawy do warunków otoczenia” – wyjaśnia Monika Guzek.
Energooszczędne rozwiązania
Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań stosowanych w energooszczędnych obiektach magazynowych. Wiktor Psut, Key Account Manager w spółce NEONICA Polska, jako przykład wskazuje autorskie oświetlenie NEONICA LED, wraz z inteligentnym systemem bezprzewodowego sterowania NEXTIMO.
„Zaawansowane algorytmy uczą się i dopasowują natężenie oświetlenia w czasie rzeczywistym w miejscach, gdzie jest ono niezbędne. Pozwala to zaoszczędzić nawet 93% energii w stosunku do tzw. tradycyjnego oświetlenia z poprzedniej epoki. Gama produktów z serii NEONICA Industrial wraz z systemem NEXTIMO to sprawdzone rozwiązanie, które z powodzeniem jest wykorzystywane od ponad 6 lat w wielu zakładach i centrach dystrybucyjnych” – tłumaczy Wiktor Psut. W jego opinii energooszczędne źródła światła LED wciąż pozostają bieżącym trendem optymalizacji oświetlenia i zużycia energii elektrycznej w sektorze hal magazynowych.
„Ciekawą nowością są rozwiązania z obszaru konserwacji predykcyjnej (ang. Predictive Maintenance, PdM)” – mówi Maciej Gronert. Wyjaśnia, że te rozwiązania mają na celu wypracowanie oszczędności dzięki eliminacji zbędnych interwencji serwisowych oraz ograniczeniu występowania przestojów powodowanych nieplanowanymi naprawami. Zbierają w czasie rzeczywistym wszelkie dane nt. parametrów pracy urządzeń i alarmują administratora w razie wystąpienia anomalii. Dają także stały dostęp do przekrojowych informacji o stanie technicznym poszczególnych elementów instalacji.
„Stosując PdM, zgrubne szacunki na temat czasu pracy urządzeń można zastąpić rzetelnymi danymi. Systemy tego rodzaju umożliwiają dokładne określenie, przez ile roboczogodzin działał sprzęt oraz kiedy w związku z tym konieczne będą prace konserwacyjne lub jego wymiana. Dostęp do zgodnych z rzeczywistością informacji o stanie wyposażenia wydłuża jego żywotność poprzez wykluczenie przypadków, w których ze względu na nietrafne założenia oddaje się do serwisu lub demontuje sprawne jeszcze urządzenie. Z drugiej strony, PdM wyklucza potencjalnie groźną sytuację, w której sprzęt jest zbyt długo eksploatowany bez przeglądu i w efekcie nie funkcjonuje poprawnie, powodując niebezpieczeństwo lub naruszenie obowiązujących norm” – dodaje Maciej Gronert.
Popularność zyskują także przemysłowe rozwiązania z obszaru Human Centric Lighting – światła elektrycznego naśladującego naturalne. „Wspiera ono produktywność pracowników i reguluje dobowy rytm ludzkiego organizmu. Chłodne białe światło pomaga pracownikom się wybudzić i zacząć funkcjonować na pełnych obrotach. Podczas przerw i pod koniec dnia pracy przybiera cieplejszą, sprzyjającą relaksowi barwę, pozytywnie wpływając także na jakość snu” – podsumowuje Macie Gronert.
Spółka LUG Light Factory rekomenduje własne produkty dostosowane do wszelkich rodzajów obiektów przemysłowych: centrów logistycznych, magazynów, warsztatów, hal i otwartych terenów produkcyjnych.
„Stawiamy nie tylko na użyteczność i wysokie parametry techniczne, ale również na design. Do najbardziej znanych produktów możemy zaliczyć oprawy: Cruiser 2 LED (iF Design 2017), POWERLUG (iF Design 2016), a także gamę produktów z rodziny Atlantyk 2.0, która jest odpowiedzią na rosnące wymagania klientów. Oprawa dostępna jest w 3 wersjach: Basic, Opti i Loft” – dodaje Monika Guzek.
Nasza rozmówczyni wyjaśnia, że Basic to grupa charakteryzująca się standardowym, dookólnym sposobem świecenia z wykorzystaniem klosza mlecznego, który daje przyjemne, miękkie światło, zapewniające równomierny, obszarowy rozsył światła w każdym kierunku. Dedykowana jest do parkingów, hal i magazynów. Z kolei Opti to grupa, która łączy w sobie wszystkie zalety opraw z segmentu Basic, natomiast głównym elementem wyróżniającym są starannie zaprojektowane układy optyczne przeznaczone do oświetlania hal magazynowych i ich wąskich alejek – miejsc, w których wymagane jest obniżenie współczynnika UGR i specjalistyczna optyka dedykowana do układu awaryjnego, precyzyjnie doświetlająca drogę ucieczki.
„Loft to grupa produktów skierowanych do architektów poszukujących industrialnego charakteru oprawy, którą mogliby uwzględnić w projektach miejsc biurowych, loftowych itp. Oprawa jest dostępna w różnych wariantach kolorystycznych” – podsumowuje Monika Guzek.
Sławomir Erkiert
