Pracodawca jest zobowiązany zapewnić na terenie każdego zakładu pracy drogi komunikacyjne i transportowe wykonane oraz oznakowane zgodnie z Polskimi Normami i właściwymi przepisami . Drogi transportu w zakładzie pracy powinny być wyznaczone w taki sposób, aby zapewnić bezpieczne odległości między mijającymi się pojazdami, pieszymi i pojazdami oraz zachować dostateczne odległości od mijanych regałów i pozostałych elementów wyposażenia magazynowego. Najtrudniejszym zadaniem jest opracowanie takiej organizacji ruchu wózków, aby wynikające z niego ryzyko wypadku było na poziomie akceptowalnym. Należy jednak pamiętać, że skuteczność stosowania organizacyjnych środków ochronnych i środków ochrony indywidualnej zależy przede wszystkim od ludzkich zachowań i charakterystyki pracy zakładu.

Z problematyką bezpiecznych korytarzy zmierzyli się specjaliści z GE Power Controls w Łodzi.

 

Specyfiką zakładu GE w Łodzi bez wątpienia jest duże nagromadzenie gniazd produkcyjnych, wokół których prowadzone są ciągi komunikacyjne, wykorzystywane zarówno przez pracowników pieszych, jak i wózki widłowe. W zakładzie uregulowano zasady poruszania się pracowników po ciągach komunikacyjnych, lecz mimo to zauważa się niebezpieczeństwo potrącenia pracownika pieszego przez pojazd. Duże zagrożenie występuje w chwili, gdy pracownik opuszczając miejsce pracy wkracza na ciąg komunikacyjny i nie zauważa nadjeżdżającego pojazdu. Należy nadmienić, że pracownicy wykonujący zadania na terenie hali przemysłowej, z racji dużego hałasu przemysłowego, zmuszeni są do korzystania z ochronników słuchu, a nowoczesne pojazdy poruszające się po hali produkcyjnej to wózki akumulatorowe, które w bardzo dużym hałasie przemysłowym poruszają się w zasadzie bezszelestnie.

Poprowadzenie dróg komunikacyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie gniazd produkcyjnych powoduje, że często dochodzi do interakcji pracowników pieszych ze środkami transportu wewnętrznego. Wdrożenie skutecznego rozwiązania, które zwiększyłoby bezpieczeństwo pracowników pieszych w korytarzach, jest bezwzględnie konieczne. „Ruch pracowników pieszych, zwłaszcza wychodzących z pomieszczeń socjalnych sąsiadujących z drogą komunikacyjną, został poddany wnikliwej obserwacji. Stwierdziliśmy dużą ilość potencjalnie niebezpiecznych sytuacji, które mogłyby doprowadzić do wypadku, wskutek zmniejszonej uwagi operatora wózka widłowego na ruch pieszych lub nagłego wtargnięcia pieszego przed nadjeżdżający pojazd” – mówi Bartosz Donifacy, Kierownik Logistyki w GE Łódź.

Rozwiązanie problemu skierowano do Działu Utrzymania Ruchu, który w GE Łódź jest odpowiedzialny m.in. za zapewnienie płynnej realizacji zleceń produkcyjnych poprzez utrzymywanie dostępności maszyn i ich pracy na jak najwyższym poziomie. Działaniom tym podlega obszar związany z eksploatacją wózków widłowych na terenie całego zakładu. Podjęto decyzję, że zwiększenie stopnia bezpieczeństwa ludzi i środowiska pracy ma być nie tylko działaniem o charakterze korygującym, ale również profilaktycznym i przewidującym. „Warunki przemysłowe, jakie panują w zakładzie, postawiły przed przyszłym rozwiązaniem wysoko poprzeczkę pod kątem skuteczności i sposobu działania” – informuje Michał Winkler, Inżynier Procesu w Dziale Utrzymania Ruchu. „System miał być przede wszystkim odporny na zakłócenia, jakie panują w strefie produkcyjnej oraz łatwo adaptowalny do różnych elementów infrastruktury zakładu, takich jak: przejścia, skrzyżowania, łączniki między halami, wjazdy, bramy itp”.

Pracodawca powinien podjąć środki organizacyjne, zapobiegające wchodzeniu pracowników pieszych na teren pracy wózków. W przypadku, gdy ze względu na rodzaj wykonywanej pracy nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa powyżej, pracodawca powinien zastosować odpowiednie środki zabezpieczające pracowników przed skutkami zagrożeń powodowanych działaniem wózków.

W myśl powyższego przepisu wykonano analizę specyfiki zakładu, rozmieszczenia gniazd produkcyjnych oraz ruchu pojazdów pomocniczych i zaproponowano wdrożenie pilotażowe na jednym ze skrzyżowań kilku ciągów komunikacyjnych. Zadaniem takiej instalacji było zweryfikowanie technologii detekcji pojazdu zbliżającego się do skrzyżowania oraz dostrojenie systemu do charakterystyki zakładu i oczekiwań klienta.

Instalację pilotażową zabudowano w tzw. „łączniku” pomiędzy dwiema halami produkcyjnymi, gdzie pomieszczenia socjalne sąsiadują z drogą komunikacyjną. Do detekcji pojazdu wykorzystano sprawdzony w zakładach przemysłowych system AWIA Horyzont®, który miał pełnić rolę monitoringu strefowego. System składa się z nadajnika zabudowanego na pojeździe, czterech detektorów kierunkowych przymocowanych do ścian korytarzy ciągów komunikacyjnych oraz stacjonarnej centrali systemu AWIA Horyzont®. W celu uniemożliwienia nagłego wtargnięcia pracowników pieszych przed niezauważony pojazd, zaproponowano błyskowo-dźwiękową sygnalizację nadjeżdżającego pojazdu.

AWIA Horyzont® w wariancie monitoringu strefowego przeznaczony jest do monitorowania wybranych stref o podwyższonym ryzyku kolizji z wózkiem widłowym, takich jak: skrzyżowania, przejścia dla pieszych i inne obszary, gdzie dochodzi do kontaktu pieszych z pojazdami. W wybranej strefie montowana jest centralka sterująca wyposażona w terminal odpowiedzialny za pracę całego systemu. Z centralką połączone są detektory kierunkowe, odpowiedzialne za wykrywanie pojazdu wyposażonego w nadajnik. W przypadku naruszenia monitorowanej strefy przez pojazd włączany jest alarm dźwiękowy i/lub świetlny, emitowany przez odpowiednio rozmieszczone sygnalizatory. System jest bardzo prosty i szybki w montażu i konfiguracji. Możliwa jest budowa dowolnej ilości stref w oparciu o komponenty systemu.

 

 

 Rys. 1. Zasada działania AWIA Horyzont® w monitoringu strefowym

 

W analizowanym w GE przypadku wózek widłowy przemieszczający się ciągiem komunikacyjnym, zbliżając się do skrzyżowania, zostaje zidentyfikowany przez jeden z detektorów kierunkowych systemu AWIA Horyzont®, który inicjuje sygnalizację ostrzegawczą w pomieszczeniach socjalnych, w korytarzu oraz klatce schodowej. Podczas dalszego przemieszczania pojazd zbliża się do kolejnego detektora kierunkowego i następuje zmiana sygnalizacji. W sytuacji, gdy pojazd znajduje się w korytarzu pomiędzy halami, jego obecność sygnalizowana jest dodatkowo na zewnątrz korytarza. Ustawienia zasięgu detekcji pojazdu oraz rodzaj, ilość i głośność sygnalizacji dostosowywane są indywidualnie do wymagań klienta.

 
                                                     Fot. Korytarz w GE Power Controls Łódź objęty monitoringiem AWIA Horyzont®

 

Wdrożenie pilotażowe potwierdziło poprawność działania systemu AWIA Horyzont® w warunkach przemysłowych. System skutecznie wykrywa ruch wózków, pomimo zakłóceń elektro-magnetycznych, jakie występują w tego typu zakładach produkcyjnych. Największa zmiana, jaka zaszła po uruchomieniu systemu, dotyczyła przede wszystkim zachowania pracowników pieszych. Zauważono, że pracownicy piesi przemieszczający się ciągami komunikacyjnymi w chwili zadziałania sygnalizatora świetlno-dźwiękowego orientowali się, że są na drodze kolizji z pojazdem i reagowali na powstające zagrożenie.

Pozytywne wyniki wdrożenia pilotażowego skłoniły klienta do rozszerzenia systemu AWIA Horyzont® na kolejne strefy, a w przyszłości na cały zakład GE Power Controls w Łodzi.