Czy istnieje alternatywa dla obecnego modelu opartego na zasadzie „weź, wykorzystaj, wyrzuć”? Tak, ale wymaga danych. W opublikowanym w październiku 2023 roku raporcie Instytutu Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju (Innowo) pt. „Rola oznakowania w zamykaniu obiegów gospodarczych” autorzy podkreślają znaczenie informacji, oznakowania i standaryzacji w realizacji gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ). Współautorami opracowania są eksperci z GS1 Polska.

Identyfikacja produktów i opakowań kluczem do realizacji założeń GOZ

Raport zwraca uwagę na to, jak sprawna identyfikacja opakowań może przyczynić się do efektywnego zarządzania danymi i wdrażania rozwiązań cyfrowych. W ten sposób można wspierać zrównoważony rozwój – na przykład automatyzacją. Uda się dzięki temu efektywniej wykorzystać zasoby, zużywać mniej materiałów i energii, zmniejszyć emisję czy minimalizować ilości odpadów.

Gospodarki w obiegu zamkniętym nie uda się wdrożyć bez efektywnej identyfikacji opakowań i produktów – przekonują autorzy raportu Innowo. Instytut to organizacja pozarządowa, która wspiera rozwój innowacji i wdrażanie zmian systemowych na rzecz zrównoważonego rozwoju. Jak zauważają eksperci, tylko produkt i surowiec w pełni zidentyfikowany można w pełni wykorzystać dalej. Ważne jest więc, aby dane mogły podążać za produktem przez cały cykl jego życia. A to wymaga standaryzacji i kompatybilności systemów wykorzystywanych do produkcji i recyklingu.

– Informacja to kluczowy sprzymierzeniec przejścia na model gospodarki obiegu zamkniętego, którego w obliczu szeregu zagrożeń, tak potrzebuje nasza planeta i ludzkość. Skorzystanie z powszechnych standardów gromadzenia, przetwarzania i dzielenia się danymi może radykalnie przyspieszyć ten proces. – argumentuje dr Agnieszka Sznyk, prezeska zarządu Innowo.

W procesie transformacji cyrkularnej konieczne jest przełamanie „silosowości” danych, czyli ich hermetycznego podziału, bez możliwości wymiany, i otwarcie na współdzielenie się nimi. Tu pomaga standaryzacja, ponieważ jest to kluczowy aspekt płynnej wymiany danych pomiędzy systemami przetwarzania danych. Wspólne, otwarte i uniwersalne standardy, takie jak GS1, są wykorzystywane na całym świecie przez miliony firm. Z danych zapisanych pod postacią kodów (jedno- i dwuwymiarowych) korzystają zarówno przedsiębiorstwa, jak i konsumenci.

Skuteczne śledzenie produktu zapewniają nie tylko kody kreskowe

W raporcie przedstawiono również rozwiązania od GS1 Polska w kwestii znakowania. GS1 Polska to organizacja, która dostarcza globalne standardy identyfikacji, które pomagają usprawnić łańcuchy dostaw na całym świecie. Jej rozwiązania odgrywają kluczową rolę w gospodarce obiegu zamkniętego. Przyczyniają się bowiem do zwiększenia efektywności operacyjnej, budowania zrównoważonego łańcucha dostaw, ograniczenia marnotrawstwa i obniżenia kosztów operacyjnych. Kody kreskowe czy tagi RFID umieszczone na opakowaniach pozwalają precyzyjnie zarządzać produktami i zapasami, co przekłada się na lepszą obsługę klienta i wyższą jakość usług.

W logistyce i transporcie oznakowanie ładunków za pomocą standardów GS1 pozwala na bieżąco śledzić ich lokalizację, a przez to minimalizować straty oraz błędy i opóźnienia w dostawach, co pomaga obniżać koszty. Dzięki ujednoliconej dokumentacji i płynniejszej wymianie danych producenci i firmy transportowe mogą nawiązywać współpracę z partnerami z różnych krajów i regionów. Ponadto standardy GS1 wspierają proces cyfryzacji transportu i logistyki.

– Sprawne zarządzanie danymi to klucz do zrównoważonego rozwoju. Wierzę, że standardy GS1 stanowią również podstawę gospodarki obiegu zamkniętego – przekonuje dr Marta Szymborska, menedżerka ds. komunikacji, PR i ESG w GS1 Polska.