Jeszcze kilka lat temu ekologia była zbytkiem luksusu, jednakże postęp technologiczny, pozwalający na upowszechnienie się nowych rozwiązań oraz uregulowania prawne sprawiły, iż wiele rozwiązań oszczędzających środowisko trafiło pod tak zwane strzechy, jednocześnie stając się naprawdę opłacalnymi. Obecnie ekologia w logistyce to nie tylko kaprys bogatych firm, ale nowy trend często nazywany „Green Logistics” i niosący za sobą znacznie więcej niż tylko ekologiczne opakowania. Krok w tym nowym kierunku to dla firm nie tylko prestiż, ale przede wszystkim realne oszczędności przejawiające się w redukcji kosztów zmiennych i dających przewagę nad konkurencją.
W życiu prywatnym posiadacze bądź osoby budujące nowy dom spotkali się już niejednokrotnie z określeniem „dom pasywny”, które to charakteryzuje budynki mieszkalne o bardzo niskim zużyciu energii. Jednakże w życiu zawodowym nigdy nie spotkaliśmy się z określeniem „magazyn pasywny”. Wydatek kilkuset złotych na zdjęcia kamerą termowizyjną pozwoli na uświadomienie sobie, jak przez ściany czy okna ulatują nam nasze pieniądze. Niestety, ze względu na charakterystykę większości składowanych towarów, nie możemy po prostu pozwolić sobie na wyłączenie ogrzewania w magazynie. W związku z tym najlepszym rozwiązaniem stosowanym w przypadku starszych budynków jest najzwyczajniej docieplenie ścian, dachu oraz inwestycja w szczelniejsze okna. Nie ma się co oszukiwać, jest to spory wydatek zwracający się w kilka lat. Firmy, w dobie kryzysu borykające się z brakiem środków finansowych, nie od razu będą mogły sobie na to pozwolić. Sposobem na finansowanie może być przekonanie Banku Ochrony Środowiska o słuszności takowej inwestycji i uzyskanie korzystnego kredytu.
Znacznie mniej kosztowne, aczkolwiek bardzo interesujące, jeżeli chodzi o ekologiczne a zarazem ekonomiczne rozwiązania, może być zamontowanie destratyfikatorów powietrza. Trudne słowo określające w praktyce coś w rodzaju wiatraku montowanego pod sufitem, który w trakcie swojej pracy odwraca naturalny ruch powietrza. Z praw fizyki wiemy, iż ciepłe powietrze ucieka do góry, a nasi pracownicy pracują na dole magazynu. W związku z tym na poziomie podłogi mamy odczucie zimna, co oczywiście powoduje dalsze ogrzewanie pomieszczenia. Wspomniane wyżej urządzenie powoduje, że ciepłe powietrze spychane jest w dół, przez co nie zbiera się pod sufitem, ale jest równomiernie rozmieszczane po całej kubaturze budynku. Dostawcy destratyfikatorów obiecują kilkudziesięcioprocentowe oszczędności w rachunkach za ogrzewanie, co może sprawić, iż tego typu inwestycja potrafi zwrócić się nawet w ciągu jednego czy dwóch sezonów grzewczych.
Poza ogrzewaniem kolejnym sporym wydatkiem związanym z eksploatacją hal magazynowych jest oświetlenie. Skoro już jest ono zamontowane, najprostszym rozwiązaniem na oszczędność będzie jego włączanie tam, gdzie odbywa się praca. Drobne przeróbki instalacji, czujniki ruchu oraz inne zabiegi mogą niewielkim nakładem doprowadzić do tego, iż będziemy mieli w magazynie oświetlenie strefowe. W praktyce oznaczałoby to, że oświetlenie będzie się włączało tam, gdzie odbywa się praca, np. kiedy dokonujemy kompletacji w przy regale pierwszym, nie potrzebujemy oświetlenia regału dwudziestego. Sterowanie oświetleniem można oczywiście wypośrodkować poprzez stosowanie tzw. półmroku tam, gdzie nie odbywa się praca i doświetlanie uruchamiane przez fotokomórki czy też czujniki ruchu w obszarze, gdzie jeździ wózek lub pracują pracownicy. Z oświetleniem związany jest kolejny sposób na oszczędzanie energii mianowicie zastąpienie tradycyjnych lamp oświetleniem typu LED. Od niedawna na polskim rynku pojawiło się kilka firm, które oferują specjalistyczne oświetlenie LED-owe zarówno do wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków przemysłowych. Inwestycja w panele oświetleniowe typu LED może się zwrócić nawet w przeciągu dwóch lat.
Magazyn to również środki transportu bliskiego, a najbardziej powszechne z nich to wózki widłowe. Pożeracze prądu, których koszty eksploatacji znają tylko nieliczne działy kontrolingu. W przeszłości nastawienie typu „wózek musi być i nieważne, ile energii zużywa” nadal pokutuje do dzisiaj. W technologii użytkowania elektrycznych wózków widłowych również dokonał się spory postęp. Nowe wózki widłowe posiadają specjalne ekoprogramy pozwalające na oszczędniejsze ich użytkowanie. Ich działanie opiera się na odpowiednim wyłączaniu funkcji wózka dostosowując je do warunków pracy, przez co przedziały czasowe pomiędzy kolejnymi ładowaniami zostają znacząco wydłużone.
Skoro już poruszyliśmy temat ładowania akumulatorów, tutaj również pojawiły się nowe rozwiązania pozwalające z jednej strony na szybsze ładowanie przy mniejszym zużyciu energii, a z drugiej – na zwiększenie cykli ładowania. To ostatnie sprawia, iż rzadziej będziemy zmuszeni do wymiany akumulatorów. Uwzględniając rosnące ceny energii elektrycznej, skierowanie uwagi na koszty eksploatacji floty wózków widłowych może przerodzić się nie tylko w korzyści dla środowiska, ale również dla portfela przedsiębiorcy.
Znaczącym elementem dla systemów logistycznych jest oczywiście transport, którego koszty w ostatnich kilkunastu miesiącach znacznie wzrosły, a stawki ze względu na sporą konkurencją niestety pozostały na niezmienionych poziomach. W tym przypadku ekologiczne podejście może przerodzić się w konkretne ekonomiczne efekty. Nie mówimy tutaj oczywiście o wymianie floty na nowszą i oszczędniejszą, ponieważ na taki ruch mogą sobie pozwolić tylko nieliczni. Zresztą zgodnie z japońskimi filozofiami optymalizacji nie sztuką jest uzyskać coś dużym nakładem, sztuką jest zyskać wiele małym ruchem. Czymś takim może być wysłanie kierowców przedsiębiorstwa na kurs eko-drivingu. Jest to niezmiernie popularne u naszych zachodnich sąsiadów. Już wielokrotnie udowodniono, że umiejętne operowanie pedałem sprzęgła i gazu pozwala na spore oszczędności w zużyciu paliwa, co przy obecnych cenach oleju napędowego może przynieść spore oszczędności w firmie. Dodatkową zaletą oszczędnej jazdy jest mniejsze zużycie niektórych części pojazdów, np. hamulców czy sprzęgła, co również obniża koszty eksploatacji ciężarówki.
Nowatorskim zabiegiem wyprzedzającym znacząco konkurencję może być krok w kierunku LPG. Polska chyba poniekąd nieświadomie stała się liderem w Europie pod względem eksploatacji pojazdów napędzanych gazem LPG. Do niedawna ta technologia była dostępna tylko i wyłącznie dla silników napędzanych benzyną. Jednakże na rynku dostępne są już instalacje do silników Diesla wraz z niezbędnymi w naszym kraju dokumentami. Ciężarówka z taką instalacją staje się swoistą hybrydą zużywającą mieszankę paliwową składająca się zarówno z ropy, jak i gazu. Zaletą tego rozwiązania jest dwudziesto- a nawet trzydziestoprocentowa redukcja wydatków na paliwo. Dodatkowo dystrybutorzy tego typu instalacji obiecują mniejsze zużycie ważnych elementów silnika, np. wtryskiwaczy, których wymiana bywa bardzo kosztowana w silnikach wysokoprężnych. Można mieć nadzieję, że ta technologia przyjmie się w naszym kraju równie szybko, jak LPG wśród samochodów osobowych.
Powyższa lista nie wyczerpuje środków, które sprawią, iż firma będzie bardziej ekologiczna przy wymiernych korzyściach ekonomicznych. Jest jeszcze szereg innych rzeczy, które sprawią, iż nie tylko będziemy oszczędzać nasze środowisko, ale również nasze portfele.
Piotr Bachorz
