Zautomatyzowanie procesów w e-handlu ma sprawić, że będą przebiegały sprawniej (czas od złożenia zamówienia do wysyłki), jak również będą angażowały coraz mniej ludzi. To ważne w czasie permanentnych problemów zatrudnieniowych w branży. – Z roku na rok można odnotować wzrost zainteresowania inwestycjami w automatyzację na rynku e-commerce. Firmy, które podjęły decyzję o wdrożeniu automatyzacji w systemach magazynowych, przyznają, że była ona podyktowana dokładną analizą opłacalności inwestycji. Automatyzacja systemów magazynowych pozwala na maksymalne wykorzystanie przestrzeni, zwiększenie zdolności rotacji produktów oraz szybkości ich wydawania, zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia mechanicznego towaru oraz na niemal całkowitą eliminację błędów w kompletowaniu zamówień – mówi Marcin Kozłowski, Prezes Zarządu, Baumalog.
Wykorzystać boom w sektorze
Rainer Schmid, Dyrektor ds. Rynków EE i MEA, Dematic, nie ma wątpliwości, że dzięki automatyzacji środowisko pracy staje się bardziej uporządkowane, bezpieczniejsze i ergonomiczne (w czasach, gdy zamówienia stają się coraz bardziej skomplikowane i wymagają zapewnienia świeżości towaru, zwłaszcza w przypadku żywności zamawianej on-line, ma to szczególne znaczenie). Dodatkowym atutem jest możliwość utrzymania dystansu społecznego w warunkach pandemii oraz wyprowadzenie pracowników z niegościnnego dla ludzi otoczenia, takiego jak wilgotne magazyny, chłodnie czy mroźnie. Nieodłącznym elementem systemów zautomatyzowanych jest działalność wielozmianowa. Problemem przestaje być także niedobór pracowników.
Krzysztof Stachowicz, Kierownik Sekcji Automatycznych Systemów Magazynowych, AIUT, przekonuje, że jeśli w sieci zakupy robi już co trzeci Polak, nie ma innej drogi niż automatyzacja magazynów, aby sprawnie realizować procesy wydań i zwrotów zamawianych lawinowo towarów. Inwestycje są realizowane etapowo lub planowane w ramach kolejnych budżetów. W 2021 r. wzrosła liczba zapytań o możliwość automatyzacji procesów. Widać to np. na rynku autonomicznych systemów transportowych, gdzie roboty mobilne typu AMR wprowadzone do magazynów z powodzeniem przejmowały w czasie pandemii operacje dostaw wewnątrzzakładowych. Zdaniem K. Stachowicza niskoseryjność, zerwane łańcuchy dostaw, skomplikowany proces wytwórczy i inne ryzyka powodują odejście od modelu dostaw just-in-time i zwrot w kierunku magazynów, co dobrze obrazują inwestycje branży motoryzacyjnej w automatyzację intralogistyki. – Sektor e-commerce nie pozostaje w tyle i otwiera się na nowe rozwiązania. Automatyką magazynową zainteresowane są dziś zwłaszcza duże firmy z branży odzieżowej. Dla jednego z liderów tego rynku w Europie przygotowaliśmy projekt budowy automatycznego magazynu zwrotów, szybko rotującego, na ponad 100 tys. pudełek KLT, gdzie symulowany czas cyklu przygotowania towaru do wydania to zaledwie 12–13 sekund – dodaje K. Stachowicz, zaznaczając, że proces zwrotu towarów to duże wyzwanie logistyczne, z którym mierzy się rynek e-commerce, dlatego automatyzacja, która pomaga usprawnić ten etap, zwiększając tempo sortowania i wydań magazynowych, będzie postępować.
– Na tle innych branż, np. produkcyjnej, w e-commerce nadal duży procent stanowią niewielkie firmy, gdzie wdrażanie automatyki nie nastąpiło bądź jest na początkowym etapie. W kolejnej grupie znajdują się firmy, które zautomatyzowały wybrane procesy, jak np. dostarczanie towaru do operatora czy sortowanie, jednak sporo firm zleca obsługę paczek zewnętrznym operatorom logistycznym, u których automatyzacja stoi na wysokim poziomie – ocenia M. Kozłowski (Baumalog).
Wioletta Góral-Kukiełka, Sales & Marketing Manager, Ferag Polska, jest zdania, że głównymi beneficjentami rozwiązań dedykowanych automatyce magazynowej są firmy e-commerce’owe działające w takich branżach, jak moda, książki, automotive, elektronika itp. Równie prężnie rozwijają się branże: medyczna, spożywcza, chemiczna, farmaceutyczna.
Co o tym decyduje?
Charakter procesów, skala operacji, problemy rynku pracy - to tylko niektóre z czynników decydujących o zastosowaniu automatyki w e-commerce. Lista jest znacznie dłuższa. Zdaniem M. Kozłowskiego (Baumalog) chodzi głównie o ilość i rodzaj składowanych artykułów. Nawet przy małych powierzchniach firmy dążą do automatyzacji i informatyzacji magazynu. Rozwiązania, które od lat są powszechnie stosowane na zachodzie Europy, zaczynają być doceniane w naszym kraju. – Firmy przykładają dużą wagę do oprogramowania automatycznych systemów magazynowych i jego integralności z systemami ERP, co pozwala znacznie usprawnić proces zarządzania zapasami i zamówieniami oraz dysponować szerokim asortymentem i dostarczać towar na czas. Koszt automatyzacji z użyciem regałów windowych Modula poniesiony raz relatywnie szybko się zwraca, a w perspektywie przekłada się na znaczną poprawę procesów, łatwiejsze zarządzanie i szybszy rozwój całego przedsiębiorstwa – podkreśla M. Kozłowski.
K. Stachowicz (AIUT) zaznacza, jak ważne jest to, że magazyny automatyczne pracują w trybie ciągłym, realizując zamówienia bez przerw, 24 h/dobę, co przy rosnącej wciąż skali zamówień daje firmom znaczącą przewagę konkurencyjną. Kolejny argument za automatyzacją dotyczy bezpieczeństwa oraz gwarancji stałej, wysokiej jakości i bezbłędności realizacji zleceń (uporządkowany asortyment już w kilka lub kilkanaście sekund jest przygotowywany do wydania, co przy tradycyjnej obsłudze byłoby nieosiągalne).
– Nie zawsze musimy mieć duży, w pełni automatyczny magazyn. Coraz częściej wybieramy częściową automatyzację lub inne rozwiązania, takie jak AGV, systemy wahadłowe lub roboty. Jeśli zaś decydujemy się na zastosowanie automatyki, ma ona sens przy następujących założeniach: planowana jest praca ciągła (24/7), wahania sezonowe nie występują, a jeśli tak, to w małym zakresie, mamy precyzyjnie określone i zatwierdzone procesy docelowe, musimy zapewnić długofalowe planowanie w odniesieniu do wymagań instalacyjnych w magazynie (np. przepustowość, opakowania), a wdrożenie ma na celu skrócić czas pracy, dokonać oszczędności, zwiększyć bezpieczeństwo. Ma również prowadzić do zadowolenia klienta i minimalizacji błędów w zamówieniach – zastrzega W. Góral-Kukiełka (Ferag Polska).
Świadomość ograniczeń
K. Stachowicz (AIUT) twierdzi, że barier we wdrażaniu rozwiązań automatyki magazynowej praktycznie nie ma, ale skala automatyzacji w odniesieniu do konkretnego przypadku może być bardzo różna. – Nie każdy magazyn będzie z góry wymagał tych samych rozwiązań, a ich wdrożenia czasem lepiej realizować etapowo niż kompleksowo. Ponadto klient chce mieć pewność, że inwestycja jest zasadna, co ocenia w oparciu o kluczowe wskaźniki, np. ROI. Nasze systemy pozwalają na taką ocenę już na etapie projektowym – dostarczane rozwiązania są projektowane pod kątem indywidualnych potrzeb, testowane w ramach virtual commissioningu (wirtualne uruchomienie), a ich działanie symulowane na procesach konkretnego klienta. Pozwala to na eliminację błędów i tzw. wąskich gardeł już na etapie projektowym i dobór rozwiązań automatyki magazynowej, które są zasadne w tym konkretnym przypadku – mówi K. Stachowicz.
Na to, że w zależności od stopnia automatyzacji bardzo zróżnicowany jest koszt inwestycji, zwraca uwagę W. Góral-Kukiełka (Ferag Polska). Konieczna jest więc analiza pod kątem wydajności i oszczędności w dłuższej perspektywie, a przejście z obsługi manualnej na automatyczną musi być płynne. – W większości przypadków dostosowanie procesów jest wykonywane przez programistów, którzy nie mają doświadczenia praktycznego w logistyce, co może rodzić problemy z dostosowaniem zmienionych procesów w magazynie. System docelowo zaprojektowany jest tak, aby sprostać pracy w wysokim sezonie, przez to nie jest w pełni wykorzystywany przez resztę roku. Jego efektywność kosztowa jest zatem zmniejszona – dodaje nasza rozmówczyni.
Co do tego, że automatyzacja niebawem będzie dotyczyć również coraz mniejszych przedsiębiorstw, ponieważ to jedyna droga do utrzymania konkurencyjności, nie ma wątpliwości M. Kozłowski (Baumalog). Zaznacza, że firmy z sektora MŚP często rozważają wdrażanie idei Przemysłu 4.0, jednak brak specjalistów potrafiących rozsądnie poprowadzić ten proces oraz niepewność co do opłacalności inwestycji bywa blokadą. W takim przypadku warto zwrócić się do firm mających doświadczenie i potrafiących kompleksowo spojrzeć na proces.
R. Schmid (Dematic) przypomina, że zazwyczaj istnieją dwie drogi automatyzacji: greenfield i brownfield. Wpływają one na wybór odpowiedniej strategii planów automatyzacji. Inwestycja typu greenfield oznacza rozpoczęcie z całkowicie czystym kontem i automatyzację procesów już na samym początku planowania magazynu. W inwestycji typu brownfield modyfikuje i modernizuje się zastane już środowisko. – Nowoczesne rozwiązania intralogistyczne mają budowę modułową, są skalowalne i zajmują niewiele miejsca. Należy określić zapotrzebowanie na przestrzeń. Kompetentny dostawca intralogistyki dysponuje wystarczającym doświadczeniem, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie dla wymagań w zakresie eksploatacji i przestrzeni w przypadku inwestycji greenfield, a w instalacjach typu brownfield uwzględnia istniejącą infrastrukturę – tłumaczy R. Schmid. Jeśli uda się uzyskać właściwe nastawienie oraz zapewnić wystarczające miejsce, nadchodzi czas na szczegółowe planowanie infrastruktury. Należy się również zastanowić nad podłogą. Nasz rozmówca zaznacza, że np. wózki samojezdne AGV (Automated Guided Vehicles) i roboty AMR (Autonomous Mobile Robots) potrzebują gładkiego, płaskiego podłoża, kolejnymi przeszkodami są stromizny i wyjątkowo śliskie wykładziny podłogowe. Podczas ruchu AGV i AMR często „rozglądają się” w otoczeniu. Polegają na czujnikach optycznych, dlatego słabe oświetlenie może je oślepić, a nieoczekiwane refleksy świetlne mogą zakłócić identyfikację wizualną. Właściwa infrastruktura to nie tylko sprzęt, ale również odpowiednie oprogramowanie. Główne wymogi to wydajny system zarządzania magazynem oraz inteligentne rozwiązanie do kontroli przepływu materiałów. Rozwiązania intralogistyczne wymagają niezawodnego, stabilnego i szerokopasmowego interfejsu WLAN (Wi-Fi). Ich elementy, w szczególności zautomatyzowane wózki samojezdne (AGV) i autonomiczne roboty mobilne (AMR), stale komunikują się ze sobą. Sieć Wi-Fi musi być wystarczająco wydajna, aby obsłużyć dużą liczbę połączeń.
Regały, wózki, sortery
AIUT kompleksowo wyposaża magazyny i centra logistyczne w systemy automatycznego składowania oraz systemy automatycznego transportu towarów, bazujące na autonomicznych robotach mobilnych AIUT Formica. Automatyzują procesy dostaw, sortowania, kompletacji, przyjęć i wydań magazynowych oraz zapewniają automatyczne zarządzanie magazynem. – Projekty są zawsze odpowiedzią na indywidualne potrzeby klienta, zatem decyzja o zastosowaniu np. układnicy pojemnikowej miniload, rodzaju przenośników transportowych, sorterów spedycyjnych czy systemach shuttle wynika wprost z potrzeby i specyfiki danej firmy – mówi K. Stachowicz (AIUT)
Inne zastosowanie ma „inteligentna” technologia w pomocy przy kompletacji, np. dcStreamMobile w ID Logistics. Chodzi o zintegrowany monitoring procesów, wspierający zarządzanie i kontrolujący operacje, szczególnie te związane z kompletowaniem zamówień (zwłaszcza multikompletację, multi-order picking), ale też regulujący przygotowanie towarów do dystrybucji. Działanie dcStreamMobile opiera się na rejestracji on-line przygotowania zamówień za pomocą kamer wysokiej rozdzielczości, umieszczonych na widlakach. Pozyskane dane są gromadzone na serwerze, a materiał wideo jest oznaczony kodem artykułu, numerem palety i nazwą klienta. Dzięki temu można szybko znaleźć odpowiednie nagranie, sprawdzić, jak przebiegał proces oraz dlaczego i gdzie doszło do ewentualnego błędu. Materiał jest wykorzystywany przy rozpatrywaniu reklamacji, pozwala także na poprawę przebiegu procesów operacyjnych.
Pomocne w e-commerce mogą być tzw. inteligentne regały. Przykładem są systemy przesuwne Compactus potrafiące maksymalnie wypełnić dostępną powierzchnię, potrzebując do obsługi tylko jednego przejścia. Inicjowanie procesu ruchu regałów powoduje, że system automatycznie kontroluje przestrzeń międzyregałową za pomocą programu rozpoznawania obrazu. Przed zamknięciem przejścia system porównuje stan rzeczywisty z obrazem zarejestrowanym bezpośrednio po rozsunięciu regałów. Jeśli w przestrzeni międzyregałowej zostaną wykryte osoby, przedmioty lub elementy wystające poza obrys regałów, przejście nie zostanie zamknięte.
M. Kozłowski (Baumalog) przypomina, że sektor e-commerce to wymagająca i dynamiczna branża, w której liczą się dokładność, czas i szeroki wybór asortymentu. Pomocne mogą okazać się regały windowe Modula, pozwalające przechowywać cały asortyment w sposób uporządkowany i optymalnie wykorzystujący przestrzeń pomieszczenia. – Dzięki kilku dostępnym pakietom oprogramowania Modula WMS jesteśmy w stanie sprawnie zarządzać zamówieniami i generować je dla operatorów regału, znać dokładną ilość posiadanych artykułów, prognozować wymaganą ilość zapasów oraz w łatwy sposób przeprowadzać inwentaryzację – tłumaczy M. Kozłowski, dodając, że regały Modula dzięki automatycznemu pomiarowi wysokości artykułów oraz dynamicznemu rozmieszczeniu półek pozwalają przechowywać asortyment o różnych gabarytach, zachowując minimalną przestrzeń między półkami w pełni wykorzystując dostępną przestrzeń regału. By zabezpieczyć dostęp do produktów przez niepowołane osoby, można przydzielić uprawnienia do określonych artykułów lub półek konkretnym operatorom za pomocą czytników kart dostępu, EKS lub RFID.
Rozwiązaniem dla firm, które realizują strategię omnichannel z szeroką gamą produktów, jest System Dematic Multishuttle. Magazynuje, buforuje i sekwencjonuje przechowywane towary, ale także łączy się z innymi funkcjami, takimi jak kompletacja zamówień i montaż. System może skompletować całkowicie różne produkty przechowywane w różnych warunkach i strefach temperaturowych (w temperaturze pokojowej, schłodzone i zamrożone). Systemy Multishuttle można uzupełnić o różne urządzenia automatyzacyjne, takie jak przenośniki, robotyczne moduły kompletacji, systemy paletyzacji, wózki samojezdne (AGV) i autonomiczne roboty mobilne (AMR). Wózki AGV i urządzenia AMR zwiększają szybkość oraz dokładność wysyłek, pracują bez stałych systemów transportowych i współgrają z istniejącą działalnością operacyjną, łatwo wpasowując się w łańcuchy dostaw w celu poprawy bezpieczeństwa i wydajności. R. Schmid (Dematic) podkreśla, że e-handel artykułami spożywczymi (e-food) wymusza realizację zamówień szybko, dokładnie i z zachowaniem świeżości. Dostawcy artykułów spożywczych, żywności i napojów potrzebują inteligentnego i opłacalnego rozwiązania. Wymagania obu stron mogą być spełnione przez małe centra logistyczne Micro-Fulfillment Centres: elastyczne, inteligentne rozwiązanie automatyzacji, które zapewnia klientom o wysokich wymaganiach w zakresie przepustowości możliwość realizacji zamówień w ciągu jednej godziny, z odbiorem w punkcie lub dostawą do domu. Serce systemu stanowi urządzenie Dematic Multishuttle ze strefami temperatury otoczenia, chłodzenia i mrożenia oraz rozwiązaniami kompletacji Goods-to-Person Picking (towar do osoby). Dzięki bardzo gęstemu składowaniu produktów powierzchnia Micro-Fulfillment Centre wynosząca ok. 900 m2 może np. mieścić się na zapleczu sklepu detalicznego lub w pobliskim „ciemnym sklepie” (dark store). Ulokowanie w pobliżu klienta skraca czas i koszty dostawy, optymalizuje „ostatnią milę” i zwiększa rentowność. Do obsługi odzieży przeznaczony jest z kolei system Dematic Pouch. Funkcjonuje w oparciu o podwieszone pod sufitem tory, po których poruszają się rolki przenoszące specjalne kieszenie, mogące być automatycznie napełniane drobnym suchym towarem, takim jak złożona odzież, buty, zabawki i akcesoria. Do kieszeni można dopasować wieszaki, szczególnie dla delikatnej i szybko gniotącej się odzieży wiszącej. Kieszenie wyposażone są w kody kreskowe lub inne sposoby identyfikacji zarówno samego produktu (przy załadunku i rozładunku), jak i worka, w którym jest przenoszony, co pozwala na łatwe i szybkie przemieszczenie go do odpowiedniej strefy magazynu. W ten sposób udaje się zapanować nad dużą liczbą zwrotów, która jest regułą w branży internetowej sprzedaży odzieży w modelu omnichannel. Zwracane artykuły nadają się do dalszej odsprzedaży w krótkim czasie.
Hitami w ofercie Ferag są natomiast obecnie systemy sortowania i dystrybucji Denisort i Denisort Compact. – Te dwa produkty pozwoliły nam optymalnie zareagować na boom internetowy, w szczególności w branży e-commerce. Dzięki solidnej i sprawdzonej konstrukcji sorter Denisort z uchylnymi tacami łączy funkcje przenoszenia, sortowania i kompletacji zamówień w jeden skalowalny system. W ten sposób Denisort nie tylko umożliwia ciągły przepływ materiałów na wielu poziomach, lecz także w pełni spełnia wymagania intralogistyki w segmencie e-commerce. Mniejszy Denisort Compact, który został zaprojektowany do transportu lub sortowania mniejszych elementów o wadze do 12 kg, może być bardzo szybko wdrożony, np. do zarządzania zwrotami. Ponadto uchylne tace, które w razie potrzeby można otworzyć z obu stron i które zapewniają bezpieczny transport, są wykorzystywane również przez operatorów pocztowych – mówi W. Góra-Kukiełka (Ferag Polska).
Oni już się zdecydowali
Niedawno na wdrożenie rozwiązań automatyzujących zdecydowało się wiele firm z sektora e-handlu. Dematic automatyzuje logistykę zwrotów i wysyłki u producenta zabawek HABA Group (HABA sprzedaje zabawki drewniane od ponad 80 lat, a centrum dystrybucyjne co godzinę opuszcza obecnie co najmniej 700 przesyłek). – Jak to często bywa w handlu elektronicznym, wiele paczek wraca tą samą drogą, co wychodzi. W okresach szczytowych nawet do 1500 artykułów na godzinę przychodzi w formie zwrotów. Większość z tych towarów to tzw. zwroty A, czyli bezbłędne produkty, które można natychmiast odsprzedać. Kieszeniowy system sortowania Dematic jest rozwiązaniem kompleksowym i wspiera zarówno typowy handel elektroniczny, jak i wysyłkę wielokanałową – mówi R. Schmid (Dematic). Do transportu towarów system wykorzystuje kieszenie, które są zawieszone na rolkach i poruszają się na szynie napowietrznej. Dzięki modułowej budowie i zmiennej długości łańcucha, kompaktowy sortownik kieszeniowy może być zainstalowany w prawie każdym środowisku pracy. Kieszenie mogą transportować, sortować i sekwencjonować różne kształty i rozmiary produktów o wadze do 3 kg. System ładuje do 1200 kieszeni na godzinę, z których każdą można zidentyfikować za pomocą etykiety RFID i kodu kreskowego. Pojemniki są następnie transportowane stromym przenośnikiem do dynamicznego magazynu kieszeniowego na drugim piętrze. W ten sposób zwroty są ponownie gotowe do sprzedaży już po 30 do 45 minutach. Nowe zamówienia kompletowane są na drugim piętrze poprzez odbiór wsadowy z bufora dynamicznego.
Głównym celem działalności Centrum Dystrybucji Mybox Logistics w Chęcinach jest kompleksowa obsługa procesów logistycznych dla Marketing Investment Group z Krakowa. Z magazynu realizowane są dostawy do ponad 400 sklepów zlokalizowanych na terenie całej Polski oraz Europy, a także obsługa stale rosnącego kanału e-commerce. Głównymi założeniami systemu sortującego Denisort były automatyzacja i optymalizacja procesu sortowania produktów na poszczególne zamówienia oraz usprawnianie procesu zbiórki towarów ze zbudowanej w magazynie wielopoziomowej antresoli. – System Denisort obsługuje towary dostarczane jako miks, kompletowane na wyższych poziomach antresoli, jak również towary dostarczone ze strefy składowania kartonów homogenicznych, obsługiwanej przez w pełni automatyczny magazyn miniload. Zainstalowany system to 205 m.b. sortera i 205 fizycznych zrzutów, które na tym etapie zostały systemowo podzielone na 410 logicznych lokalizacji z możliwością zwiększenia do 600 w przyszłości. Produkty wprowadzone są na sorter manualnie na dwóch strefach zasilania na których łącznie znajduje się 10 stanowisk z możliwością ręcznego skanowania kodów kreskowych w trybie ręcznym, jak i w trybie serii. Ponadto system wyposażony jest w dwie stacje automatycznego skanowania kodów kreskowych zlokalizowanych za pierwszą i druga strefą zasilania sortera – wylicza W. Góral-Kukiełka (Ferag Polska). Wyposażenie stanowisk zasilania w dodatkowe skanery ręczne zapewniło możliwość sortowania produktów o bardzo małych lub nieczytelnych dla automatycznych skanerów etykietach.
Kolejnym przykładem jest automatyczny regał windowy w firmie Spec Kable z Poznania (dystrybucją kabli, przewodów oraz wszelakiego rodzaju akcesoriów elektrycznych). Modula MX25D o wysokości 6100 mm posiada 33 ruchome półki o wymiarach użytkowych 3100 x 857 mm, z nośnością 250 kg. System składa się z 2 kolumn składowania (frontowej i tylnej), pomiędzy którymi znajduje się kolumna transportowa, w której porusza się winda transportująca półki między oknami dostępowymi a lokalizacjami umożliwiającymi składowanie półek. – Regał posiada dwa okna dostępowe – od frontu znajduje się okno załadunkowe, natomiast z tyłu rozładunkowe (kompletacyjne) wraz z podwójnym systemem dostarczania półek, co skraca czas wymiany półek w oknie (do 4 s) i umożliwia transportowanie nawet 120 sztuk półek na godzinę. Okna dostępowe posiadają optyczny pomiar wysokości (mierzenie wysokości artykułów znajdujących się na półkach i składowanie ich wewnątrz regału bez straty przestrzeni). Zastosowanie systemu Put-to-Light ogranicza do minimum możliwość popełnienia błędów – dodaje M. Kozłowski (Baumalog).
Michał Jurczak
Ten i inne artykuły znajdziecie w czasopiśmie Magazynowanie i Dystrybucja – dostępnym w naszym sklepie
