Główną ideą telematyki transportowej jest usprawnienie łańcucha osób, urządzeń i systemów zaangażowanych w proces przemieszczania ładunków. Ma być jak najszybciej i akceptowalnie kosztowo. Inwestycja w zaawansowane technologicznie systemy telematyczne szybko się zwraca. W komunikacji między kierowcami ciężarówek a systemami zarządzającymi ich pracą stosuje się rozwiązania najbardziej uniwersalne – wykorzystujące smartfony z mobilnym dostępem do sieci. Komunikacja głosowa powoli traci jednak na znaczeniu, pozostaje kanałem do weryfikacji lub w nagłych przypadkach. W przeciwieństwie do klasycznej komunikacji telefonicznej, możliwości systemu telematycznego są bardziej rozległe: od prostych wiadomości tekstowych, przez bardziej złożone procesy zarządzania zleceniami (workflow) i ich aktualizacje, do przesyłania obrazów między kierowcą a pracownikami biura. Oprócz redukcji kosztów, istotną korzyścią z komunikacji przez systemy telematyczne jest także możliwość całkowitego monitorowania przesyłanych wiadomości w dowolnym momencie, gdyż wszelkie formularze oraz pliki integrowane są bezpośrednio z systemem w biurze. Mimo licznych korzyści, firmy transportowe w Polsce inwestujące w rozwiązania informatyczne były do niedawna w mniejszości.

Rynek z perspektywami

Joanna Zielińska, Sales Manager, Alpega Teleroute, przywołuje wyniki najnowszych badań nt. trendów w transporcie i logistyce. – Spośród 1200 respondentów 42% twierdziło, że zainwestowało w technologię w ciągu ostatniego roku. W rzeczywistości badanie pokazuje, że wykorzystanie giełd transportowych i systemów zarządzania flotą eksplodowało, podkreślając, że coraz więcej specjalistów ds. transportu wybiera tego rodzaju narzędzia do zarządzania przepływem pracy. W konkretnym przypadku Polski (58% wskazań) tego typu narzędzia cyfrowe są najczęściej wykorzystywane do łagodzenia skutków pandemii, co pozwala sądzić, że polskie firmy transportowe są coraz bardziej świadome, że logistyka przyszłości będzie w pełni cyfrowa – mówi J. Zielińska. To pozwala wyobrazić sobie, jak rzeczywiste jest zainteresowanie telematyką.

Pandemia COVID-19 znacznie przyśpieszyła proces digitalizacji polskiej branży transportowej i logistycznej. Większość zarządzających firmami zrozumiała, jak kluczowy jest dostęp do danych z całego łańcucha dostaw i jakie wymierne korzyści to daje (mniejsze obciążenie pracą, oszczędność kosztów i czasu oraz bezpieczeństwo, także sanitarne).

Rafał Koszewski, CEO i założyciel, ELCAR, twierdzi, że elementem integralnie wplecionym w dzisiejsze myślenie o łańcuchu logistycznym jest koncepcja Internetu Rzeczy. Nawet jeśli teraz namacalnie tego jeszcze nie czujemy, jest to najważniejszy trend na najbliższe 3–5 lat. Nowoczesna logistyka opiera się na danych, aby procesy dało się zoptymalizować. Tę wiedzę można zebrać za pomocą czujników (położenie, temperatura, wilgotność, wstrząsy itp.) rozmieszczonych na każdym etapie procesu logistycznego. – Od roku z największymi klientami firmy ELCAR – np. Biedronką – wdrażamy system beaconów, tysięcy niewielkich nadajników, które przekazują dane do głównej bazy – tłumaczy R. Koszewski. System do zarządzania flotą ELCAR potrafi te dane odpowiednio przetworzyć, aby odpowiedzieć na konkretne pytania: czy towar przewożony jest w odpowiednich warunkach, czy trasy są optymalne, jaki będzie czas najbliższej dostawy. Nie można zapominać też o podstawowych kwestiach związanych z bezpieczeństwem – już sam fakt, że w każdej chwili możemy bardzo precyzyjnie zlokalizować w łańcuchu dostaw każdą paletę (pudełko, kontener, mobilną lodówkę lub inny nośnik) ma niebanalne znaczenie. Nasz rozmówca podkreśla, że klienci, z którymi pracuje ELCAR, są najczęściej otwarci na zmiany i innowacje technologiczne. – Systemy, które dziś z nimi budujemy, należą do najnowocześniejszych w Europie. Jeśli widzę jakieś ograniczenia i zagrożenia, to wynikają one z czynników makroekonomicznych, np. z dostępności doświadczonych programistów do działów IT, co wpływa na tempo wdrożeń nowych projektów. ELCAR jest także producentem wszystkich swoich urządzeń, zatem – jak każda firma z branży technologicznej – odczuwamy spowodowane przez pandemię opóźnienia w dostawach komponentów elektronicznych. Jestem jednak przekonany, że to problem przejściowy – mówi R. Koszewski (ELCAR).

Nie tylko planowanie

Dariusz Terlecki, Dyrektor Sprzedaży odpowiedzialny za Polskę i region CEE, WEBFLEET Solutions, wśród kluczowych efektów funkcjonalności dostarczanych przez telematykę transportową wymienia lepsze planowanie tras i doskonalenie stylu jazdy. Dzięki usłudze asset tracking zarządzający flotą oraz zleceniodawcy mają wgląd w informacje o pojazdach i ładunku w czasie rzeczywistym. Wykorzystując kompleksową informację systemową, pojazdy flotowe omijają także niespodziewane zdarzenia na drogach. WEBFLEET Video z kolei jest swego rodzaju strażnikiem bezpieczeństwa kierowcy, pojazdu i ładunku. Owe funkcje przekładają się na znaczące oszczędności – na paliwie, ale też na naprawach, przestojach oraz ubezpieczeniach i odszkodowaniach.

– W przypadku giełd transportowych dostęp w czasie rzeczywistym oferuje transportowi możliwość dopasowania podaży i popytu na pojazdy i ładunki za pomocą jednego kliknięcia, dzięki czemu kontraktacja spot jest szybka i odpowiada na pilną potrzebę, jaką może mieć spedytor przy zleceniu ładunków, których nie może obsłużyć przy pomocy swojej flocie stałych podwykonawców – mówi J. Zielińska (Alpega Teleroute). Z drugiej strony, są przewoźnicy, którzy rozładowują tysiące kilometrów od swojego domu i muszą wracać starając się unikać tzw. pustych przebiegów. Cała ta współpraca w czasie rzeczywistym i na skalę europejską nie byłaby możliwa bez pomocy technologii.

Wykorzystać technologię       

Platforma WEBFLEET jest podstawowym narzędziem Logistyki 4.0, która zakłada wykorzystanie nowych technologii do zapewnienia cyfrowej komunikacji, usprawnienia wymiany danych pomiędzy wszystkimi elementami składającymi się na łańcuch dostaw: ludźmi, urządzeniami, pojazdami, systemami, produktami i procesami. – WEBFLEET Video, asset tracking, TPMS, connected car – każda z tych funkcjonalności wymaga złożonej integracji wielu elementów. Zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących różnych parametrów oraz łączenie uzyskanych informacji w celu optymalizacji działania, zapewnienia bezpieczeństwa kierowców, flot i przewożonych towarów, a także elastycznego dopasowania do rosnących potrzeb klienta wynosi poziom świadczonej usługi na zupełnie nowy poziom. Bez zaawansowanych technologii, zaawansowanego przetwarzania danych oraz bez integracji i sprawnego przepływu informacji nie byłoby to możliwe – tłumaczy D. Terlecki.

J. Zielińska (Alpega Teleroute) podkreśla, że era cyfryzacji charakteryzuje się szybkim dostępem do informacji, które można przekształcić i wykorzystać w najbardziej efektywny sposób. Szybkość dostępu do niej w przypadku platformy Teleroute gwarantują wprowadzone niedawno usprawnienia. TelerouteCHAT zapewnia łączność i możliwość rozmowy z dowolną europejską firmą nawet bez znajomości języka. Jest przydatnym narzędziem dla małych i średnich firm transportowych, które przełamuje wszelkie bariery komunikacyjne i gwarantuje szybkość oraz przejrzystość informacji podczas procesu zlecania transportu. – Wspierając zwłaszcza małych przewoźników, stworzyliśmy aplikację mobilną TelerouteMobile, która gdziekolwiek się znajdują i niezależnie od tego, jaki smartfon posiadają, gwarantuje im dostęp w czasie rzeczywistym do wszystkich ofert frachtowych. Wkrótce również zostanie do aplikacji wprowadzony komunikator. Z drugiej strony, zleceniodawcy ładunków również starają się z taką samą szybkością kontaktować się z jak największą liczbą przewoźników. Do ich dyspozycji oddajemy nowy T-Interface. Połączenie API łączy systemy zarządzania TMS z platformą Teleroute i zapewnia zautomatyzowane przesyłanie ofert – mówi J. Zielińska. Poza platformą Teleroute, grupa Alpega, do której należy giełda ładunków, oferuje inne rozwiązania cyfrowe dostosowane do wymagań Logistyki 4.0, takie jak Alpega TMS. Przekształca regionalne i globalne łańcuchy dostaw we współpracujące ekosystemy, poprawiając przejrzystość i wydajność.

– Dane, które dziś zbiera telematyka, są bardzo szczegółowe, ale prawdziwa wartość dodana drzemie w tym, co system, taki jak ELCAR, z nimi robi. Absolutna podstawa to pozycja pojazdów na mapie oraz monitorowanie ich ruchu. Na tej postawie system kalkuluje czas dotarcia i monituje te dostawy, które mogą się opóźnić. Daje też zarządzającym flotą pogląd o stanie zajętości, dostępności pojazdów itp. w firmie – mówi R. Koszewski (ELCAR). Systemy telematyczne wspierają pracę kierowców na dwa sposoby – przekazują im dodatkowe informacje wprost do kabiny (do aplikacji ELCAR na ich telefon), np. „podjedź do bramy C”, „rozładunek za 20 min” itp. Z kolei kierowcy komunikują się zwrotnie z bazą, odsyłając potrzebne dokumenty w formie cyfrowej, co znacznie skraca obieg papierów i ogranicza biurokrację. Przydatne są wszystkie dane związane ze stanem towaru (monitoring temperatury, wstrząsów, wilgotności), uzyskiwane po zamontowaniu czujników wewnątrz naczep, ale też dzięki wykorzystaniu beaconów Bluetooth. Te niewielkie urządzenia z kategorii IOT pozwalają monitorować stan palety, skrzynki, lodówki z towarem w całym łańcuchu dostawy. Jest możliwość odczytu danych z tachografów i pobierania plików DDD zdalnie, więc wizyty kierowców i pojazdów w bazie w tym celu nie są konieczne. – Zbieramy też dane serwisowe (np. o pracy agregatów, stylu jazdy kierowców) i tu również informacja jest przydatna dla menadżerów, gdy trzeba reagować (wezwać mechaników, przeszkolić kierowców itp.) – dodaje R. Koszewski.

Michał Jurczak

Ten i inne artykuły znajdziecie w czasopiśmie Top Logistyk – dostępnym w naszym sklepie